ਦਸਤੇ-ਤਹੇ-ਸੰਗ "ਫ਼ੈਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਫ਼ੈਜ਼"

ਫ਼ੈਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਫ਼ੈਜ਼ (੧੯੧੧-੧੯੮੪) ਦਾ ਜਨਮ ਸਿਆਲਕੋਟ ਨੇੜੇ ਕਾਲਾ ਕਾਦਰ ਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਮਸੀਤ ਦੇ ਮੌਲਵੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ।ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਮ.ਏ. ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਕੀਤੀ । ੧੯੩੫ ਵਿੱਚ ਉਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਐਮ.ਏ.ਓ. ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਲੱਗੇ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ੧੯੫੦ ਅਤੇ ੧੯੬੦ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਮਵਾਦ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ੧੯੫੧ ਅਤੇ ੧੯੫੮ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਫ਼ੈਜ਼ ਨੇ ਰੁਮਾਂਸਵਾਦ ਰਾਹੀਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰ ਦਿੱਤੇ ।ਉਹ ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰੇ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਮਨ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦੋਹਾਂ ਤੇ ਅਸਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ।ਉਹ ਦਰਦ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਵੀ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ :ਨਕਸ਼ੇ-ਫ਼ਰਿਆਦੀ, ਦਸਤੇ-ਸਬਾ, ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਨਾਮਾ, ਦਸਤੇ-ਤਹੇ-ਸੰਗ, ਸਰੇ-ਵਾਦੀਏ-ਸੀਨਾ, ਸ਼ਾਮੇ-ਸ਼ਹਰੇ-ਯਾਰਾਂ, ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ ਅਤੇ ਗ਼ੁਬਾਰ-ਏ-ਅੱਯਾਮ ।

ਆਜ ਯੂੰ ਮੌਜ-ਦਰ-ਮੌਜ ਗ਼ਮ ਥਮ ਗਯਾ

ਆਜ ਯੂੰ ਮੌਜ-ਦਰ-ਮੌਜ ਗ਼ਮ ਥਮ ਗਯਾ
ਇਸ ਤਰਹ ਗ਼ਮਜ਼ਦੋਂ ਕੋ ਕਰਾਰ ਆ ਗਯਾ
ਜੈਸੇ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ-ਏ-ਜ਼ੁਲਫ਼ੇ-ਬਹਾਰ ਆ ਗਯੀ
ਜੈਸੇ ਪੈਗ਼ਾਮੇ-ਦੀਦਾਰੇ-ਯਾਰ ਆ ਗਯਾ

ਜਿਸਕੀ ਦੀਦੋ-ਤਲਬ ਵਹਮ ਸਮਝੇ ਥੇ ਹਮ
ਰੂ-ਬ-ਰੂ ਫਿਰ ਸਰੇ-ਰਹਗੁਜ਼ਾਰ ਆ ਗਯਾ
ਸੁਬਹੇ-ਫ਼ਰਦਾ ਕੋ ਫਿਰ ਦਿਲ ਤਰਸਨੇ ਲਗਾ
ਉਮਰੇ-ਰਫ਼ਤਾ ਤਿਰਾ ਏ'ਤਬਾਰ ਆ ਗਯਾ

ਰੁਤ ਬਦਲਨੇ ਲਗੀ ਰੰਗੇ-ਦਿਲ ਦੇਖਨਾ
ਰੰਗੇ-ਗੁਲਸ਼ਨ ਸੇ ਅਬ ਹਾਲ ਖੁਲਤਾ ਨਹੀਂ
ਜ਼ਖ਼ਮ ਛਲਕਾ ਕੋਈ ਯਾ ਕੋਈ ਗੁਲ ਖਿਲਾ
ਅਸ਼ਕ ਉਮੜੇ ਕਿ ਅਬਰੇ-ਬਹਾਰ ਆ ਗਯਾ

ਖ਼ੂਨੇ-ਉੱਸ਼ਾਕ ਸੇ ਜਾਮ ਭਰਨੇ ਲਗੇ
ਦਿਲ ਸੁਲਗਨੇ ਲਗੇ, ਦਾਗ਼ ਜਲਨੇ ਲਗੇ
ਮਹਫ਼ਿਲੇ-ਦਰਦ ਫਿਰ ਰੰਗ ਪਰ ਆ ਗਈ
ਫਿਰ ਸ਼ਬੇ-ਆਰਜ਼ੂ ਪਰ ਨਿਖਾਰ ਆ ਗਯਾ

ਸਰਫ਼ਰੋਸ਼ੀ ਕੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਬਦਲੇ ਗਯੇ
ਦਾ'ਵਤੇ-ਕਤਲ ਪਰ ਮਕਤਲੇ-ਸ਼ਹਰ ਮੇਂ
ਡਾਲਕਰ ਕੋਈ ਗਰਦਨ ਮੇਂ ਤੌਕ ਆ ਗਯਾ
ਲਾਦਕਰ ਕੋਈ ਕਾਂਧੇ ਪੇ ਦਾਰ ਆ ਗਯਾ

'ਫ਼ੈਜ਼' ਕਯਾ ਜਾਨੀਯੇ ਯਾਰ ਕਿਸ ਆਸ ਪਰ
ਮੁੰਤਜ਼ਿਰ ਹੈਂ ਕਿ ਲਾਯੇਗਾ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ
ਮਯਕਸ਼ੋਂ ਪਰ ਹੁਆ ਮੁਹਤਸਿਬ ਮੇਹਰਬਾਂ
ਦਿਲਫ਼ਿਗਾਰੋਂ ਪੇ ਕਾਤਿਲ ਕੋ ਪਯਾਰ ਆ ਗਯਾ

(ਸੁਬਹੇ-ਫ਼ਰਦਾ=ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਸਵੇਰ, ਉਮਰੇ-ਰਫ਼ਤਾ=ਲੰਘਿਆ ਜੀਵਨ,
ਉੱਸ਼ਾਕ=ਪ੍ਰੇਮੀ, ਦਾਰ=ਸੂਲੀ, ਮੁਹਤਸਿਬ=ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣੋਂ ਰੋਕਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ
ਸ਼ਰਾਬਖ਼ਾਨੇ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ)

ਬੇ-ਦਮ ਹੁਏ ਬੀਮਾਰ ਦਵਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ

ਬੇ-ਦਮ ਹੁਏ ਬੀਮਾਰ ਦਵਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ
ਤੁਮ ਅੱਛੇ ਮਸੀਹਾ ਹੋ ਸ਼ਫ਼ਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ

ਦਰਦੇ-ਸ਼ਬੇ-ਹਿਜਰਾਂ ਕੀ ਜਜ਼ਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ
ਖ਼ੂਨੇ-ਦਿਲੇ-ਵਹਸ਼ੀ ਕਾ ਸਿਲਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ

ਮਿਟ ਜਾਯੇਗੀ ਮਖ਼ਲੂਕ ਤੋ ਇੰਸਾਫ ਕਰੋਗੇ
ਮੁੰਸਿਫ਼ ਹੋ ਤੋ ਅਬ ਹਸ਼ਰ ਉਠਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ

ਹਾਂ ਨੁਕਤਾਵਰੋ, ਲਾਓ ਲਬੋ-ਦਿਲ ਕੀ ਗਵਾਹੀ
ਹਾਂ ਨਗ਼ਮਾਗਰੋ, ਸਾਜ਼ ਸਦਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ

ਪੈਮਾਨੇ-ਜੁਨੂੰ ਹਾਥੋਂ ਕੋ ਸ਼ਰਮਾਏਗਾ ਕਬ ਤਕ
ਦਿਲਵਾਲੋ, ਗਰੇਬਾਂ ਕਾ ਪਤਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ

ਬਰਬਾਦੀ-ਏ-ਦਿਲ ਜਬਰ ਨਹੀਂ 'ਫ਼ੈਜ਼' ਕਿਸੀ ਕਾ
ਵਹ ਦੁਸ਼ਮਨੇ-ਜਾਂ ਹੈ ਤੋ ਭੁਲਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ

ਲਾਹੌਰ ਜੇਲ ੩੧ ਦਿਸੰਬਰ, ੧੯੫੮

(ਜਜ਼ਾ=ਪੁਰਸਕਾਰ, ਸਿਲਾ=ਇਨਾਮ, ਹਸ਼ਰ=ਪਰਲੋ ਦਾ ਦਿਨ)

ਹਰ ਸਮਤ ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਤਿਰੀ ਆਮਦ ਕੇ ਕਰੀਨੇ

ਹਰ ਸਮਤ ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਤਿਰੀ ਆਮਦ ਕੇ ਕਰੀਨੇ
ਧੋਖੇ ਦਿਯੇ ਕਯਾ-ਕਯਾ ਹਮੇਂ ਬਾਦੇ-ਸਹਰੀ ਨੇ

ਹਰ ਮੰਜ਼ਿਲੇ-ਗ਼ੁਰਬਤ ਪੇ ਗੁਮਾਂ ਹੋਤਾ ਹੈ ਘਰ ਕਾ
ਬਹਲਾਯਾ ਹੈ ਹਰ ਗਾਮ ਬਹੁਤ ਦਰ-ਬ-ਦਰੀ ਨੇ

ਥੇ ਬਜ਼ਮ ਮੇਂ ਸਬ ਦੂਦੇ-ਸਰੇ-ਬਜ਼ਮ ਸੇ ਸ਼ਾਦਾਂ
ਬੇਕਾਰ ਜਲਾਯਾ ਹਮੇਂ ਰੌਸ਼ਨਨਜ਼ਰੀ ਨੇ

ਮਯਖ਼ਾਨੇ ਮੇਂ ਆਜਿਜ਼ ਹੁਏ ਆਜ਼ੁਰਦਾਦਿਲੀ ਸੇ
ਮਸਜਿਦ ਕਾ ਨ ਰੱਖਾ ਹਮੇਂ ਆਸ਼ੁਫ਼ਤਾਸਰੀ ਨੇ

ਯਹ ਜਾਮਾ-ਏ-ਸਦਚਾਕ ਬਦਲ ਲੇਨੇ ਮੇਂ ਕਯਾ ਥਾ
ਮੁਹਲਤ ਹੀ ਨ ਦੀ 'ਫ਼ੈਜ਼' ਕਭੀ ਬਖੀਯਾਗਰੀ ਨੇ

(ਪਰੀਸ਼ਾਂ=ਖਿੰਡੇ ਹੋਏ, ਬਾਦੇ-ਸਹਰੀ=ਸਵੇਰ ਦੀ ਹਵਾ, ਦੂਦੇ-ਸਰੇ-ਬਜ਼ਮ=
ਮਹਫ਼ਿਲ ਤੇ ਛਾਇਆ ਧੂੰਆਂ, ਆਜ਼ੁਰਦਾਦਿਲੀ=ਦੁਖੀ ਦਿਲ ਨਾਲ, ਆਸ਼ੁਫ਼ਤਾਸਰੀ=
ਸਿਰਫਿਰਾਪਣ, ਜਾਮਾ-ਏ-ਸਦਚਾਕ=ਸੌ ਥਾਂ ਤੋਂ ਫਟਿਆ ਕੱਪੜਾ)

ਜਮੇਗੀ ਕੈਸੇ ਬਿਸਾਤੇ-ਯਾਰਾਂ ਕਿ ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਓ-ਜਾਮ ਬੁਝ ਗਯੇ ਹੈਂ

ਜਮੇਗੀ ਕੈਸੇ ਬਿਸਾਤੇ-ਯਾਰਾਂ ਕਿ ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਓ-ਜਾਮ ਬੁਝ ਗਯੇ ਹੈਂ
ਸਜੇਗੀ ਕੈਸੇ ਸ਼ਬੇ-ਨਿਗਾਰਾਂ ਕਿ ਦਿਲ ਸਰੇ-ਸ਼ਾਮ ਬੁਝ ਗਯੇ ਹੈਂ

ਵੋ ਤੀਰਗੀ ਹੈ ਰਹੇ-ਬੁਤਾਂ ਮੇਂ ਚਿਰਾਗ਼ੇ-ਰੁਖ਼ ਹੈ ਨ ਸ਼ਮਏ-ਵਾਦਾ
ਕਿਰਨ ਕੋਈ ਆਰਜ਼ੂ ਕੀ ਲਾਓ ਕਿ ਸਬ ਦਰੋ-ਬਾਮ ਬੁਝ ਗਯੇ ਹੈਂ

ਬਹੁਤ ਸੰਭਾਲਾ ਵਫ਼ਾ ਕਾ ਪੈਮਾਂ ਮਗਰ ਵੋ ਬਰਸੀ ਹੈ ਅਬਕੇ ਬਰਖਾ
ਹਰ ਏਕ ਇਕਰਾਰ ਮਿਟ ਗਯਾ ਹੈ, ਤਮਾਮ ਪੈਗ਼ਾਮ ਬੁਝ ਗਯੇ ਹੈਂ

ਕਰੀਬ ਆ ਐ ਮਹੇ-ਸ਼ਬੇ-ਗ਼ਮ ਨਜ਼ਰ ਪੇ ਖੁਲਤਾ ਨਹੀਂ ਕੁਛ ਇਸ ਦਮ
ਕਿ ਦਿਲ ਪੇ ਕਿਸ-ਕਿਸਕਾ ਨਕਸ਼ ਬਾਕੀ ਹੈ ਕੌਨ ਸੇ ਨਾਮ ਬੁਝ ਗਯੇ ਹੈਂ

ਬਹਾਰ ਅਬ ਆਕੇ ਕਯਾ ਕਰੇਗੀ ਕਿ ਜਿਨਸੇ ਥਾ ਜਸ਼ਨੇ-ਰੰਗੋ-ਨਗ਼ਮਾ
ਵੋ ਗੁਲ ਸਰੇ-ਸ਼ਾਖ਼ ਜਲ ਗਯੇ ਹੈਂ, ਵੋ ਦਿਲ ਤਹੇ-ਦਾਮ ਬੁਝ ਗਯੇ ਹੈਂ

(ਸ਼ਬੇ-ਨਿਗਾਰਾਂ=ਪ੍ਰੇਮਕਾਵਾਂ ਦੀ ਰਾਤ, ਤੀਰਗੀ=ਹਨੇਰਾ)

ਕਬ ਠਹਰੇਗਾ ਦਰਦ ਐ ਦਿਲ, ਕਬ ਰਾਤ ਬਸਰ ਹੋਗੀ

ਕਬ ਠਹਰੇਗਾ ਦਰਦ ਐ ਦਿਲ, ਕਬ ਰਾਤ ਬਸਰ ਹੋਗੀ
ਸੁਨਤੇ ਥੇ ਵੋ ਆਯੇਂਗੇ, ਸੁਨਤੇ ਥੇ ਸਹਰ ਹੋਗੀ

ਕਬ ਜਾਨ ਲਹੂ ਹੋਗੀ, ਕਬ ਅਸ਼ਕ ਗੁਹਰ ਹੋਗਾ
ਕਿਸ ਦਿਨ ਤਿਰੀ ਸ਼ਨਵਾਈ ਐ ਦੀਦਾ-ਏ-ਤਰ ਹੋਗੀ

ਕਬ ਮਹਕੇਗੀ ਫ਼ਸਲੇ-ਗੁਲ, ਕਬ ਬਹਕੇਗਾ ਮਯਖ਼ਾਨਾ
ਕਬ ਸੁਬਹੇ-ਸੁਖ਼ਨ ਹੋਗੀ, ਕਬ ਸ਼ਾਮੇ-ਨਜ਼ਰ ਹੋਗੀ

ਵਾਇਜ਼ ਹੈ ਨ ਜ਼ਾਹਿਦ ਹੈ, ਨਾਸੇਹ ਹੈ ਨ ਕਾਤਿਲ ਹੈ
ਅਬ ਸ਼ਹਰ ਮੇਂ ਯਾਰੋਂ ਕੀ ਕਿਸ ਤਰਹ ਬਸਰ ਹੋਗੀ

ਕਬ ਤਕ ਅਭੀ ਰਹ ਦੇਖੇਂ ਐ ਕਾਮਤੇ-ਜਾਨਾਨਾ
ਕਬ ਹਸ਼ਰ ਮੁਅੱਯਨ ਹੈ ਤੁਝਕੋ ਤੋ ਖ਼ਬਰ ਹੋਗੀ

(ਗੁਹਰ=ਮੋਤੀ, ਸ਼ਨਵਾਈ=ਸੁਣਵਾਈ, ਵਾਇਜ਼=ਧਰਮ-ਉਪਦੇਸ਼ਕ, ਜ਼ਾਹਿਦ=
ਸੰਯਮੀ, ਕਾਮਤੇ-ਜਾਨਾਨਾ=ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ ਦਾ ਸ਼ਰੀਰ, ਮੁਅੱਯਨ=ਨਿਸ਼ਚਿਤ)

ਨ ਗੰਵਾਓ ਨਾਵਕੇ-ਨੀਮਕਸ਼, ਦਿਲੇ-ਰੇਜ਼ਾ-ਰੇਜ਼ਾ ਗੰਵਾ ਦੀਯਾ

ਨ ਗੰਵਾਓ ਨਾਵਕੇ-ਨੀਮਕਸ਼, ਦਿਲੇ-ਰੇਜ਼ਾ-ਰੇਜ਼ਾ ਗੰਵਾ ਦੀਯਾ
ਜੋ ਬਚੇ ਹੈਂ ਸੰਗ ਸਮੇਟ ਲੋ, ਤਨੇ-ਦਾਗ਼-ਦਾਗ਼ ਲੁਟਾ ਦੀਯਾ

ਮਿਰੇ ਚਾਰਾਗਰ ਕੋ ਨਵੇਦ ਹੋ, ਸਫ਼ੇ-ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਕੋ ਖ਼ਬਰ ਕਰੋ
ਜੋ ਵੋ ਕਰਜ਼ ਰਖਤੇ ਥੇ ਜਾਨ ਪਰ ਵੋ ਹਿਸਾਬ ਆਜ ਚੁਕਾ ਦੀਯਾ

ਕਰੋ ਕਜ ਜਬੀਂ ਪੇ ਸਰੇ-ਕਫ਼ਨ, ਮਿਰੇ ਕਾਤਿਲੋਂ ਕੋ ਗੁਮਾਂ ਨ ਹੋ
ਕਿ ਗ਼ੁਰੂਰੇ-ਇਸ਼ਕ ਕਾ ਬਾਂਕਪਨ ਪਸੇ-ਮਰਗ ਹਮਨੇ ਭੁਲਾ ਦੀਯਾ

ਉਧਰ ਏਕ ਹਰਫ਼ ਕਿ ਕੁਸ਼ਤਨੀ, ਯਹਾਂ ਲਾਖ ਉਜਰ ਥਾ ਗੁਫ਼ਤਨੀ
ਜੋ ਕਹਾ ਤੋ ਸੁਨਕੇ ਉੜਾ ਦੀਯਾ, ਜੋ ਲਿਖਾ ਤੋ ਪੜ੍ਹਕੇ ਮਿਟਾ ਦੀਯਾ

ਜੋ ਰੁਕੇ ਤੋ ਕੋਹੇ-ਗਰਾਂ ਥੇ ਹਮ, ਜੋ ਚਲੇ ਤੋ ਜਾਂ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰ ਚਲੇ
ਰਹੇ-ਯਾਰ ਹਮਨੇ ਕਦਮ-ਕਦਮ ਤੁਝੇ ਯਾਦਗਾਰ ਬਨਾ ਦੀਯਾ

(ਨਾਵਕੇ-ਨੀਮਕਸ਼=ਅੱਧਾ ਖਿੱਚਿਆ ਤੀਰ, ਨਵੇਦ=ਖ਼ੁਸ਼ਖ਼ਬਰੀ,
ਪਸੇ-ਮਰਗ=ਮੌਤ ਪਿੱਛੋਂ, ਕੁਸ਼ਤਨੀ=ਮਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲਾ, ਉਜਰ=
ਬੇਬਸੀ, ਗੁਫ਼ਤਨੀ=ਕਹਿਣ ਯੋਗ, ਕੋਹੇ-ਗਰਾਂ=ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਪਹਾੜ)

ਸ਼ਰਹੇ-ਫ਼ਿਰਾਕ, ਮਦਹੇ-ਲਬੇ-ਮੁਸ਼ਕਬੂ ਕਰੇਂ

ਸ਼ਰਹੇ-ਫ਼ਿਰਾਕ, ਮਦਹੇ-ਲਬੇ-ਮੁਸ਼ਕਬੂ ਕਰੇਂ
ਗੁਰਬਤਕਦੇ ਮੇਂ ਕਿਸਸੇ ਤਿਰੀ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਕਰੇਂ

ਯਾਰ-ਆਸ਼ਨਾ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਟਕਰਾਯੇਂ ਕਿਸਸੇ ਜਾਮ
ਕਿਸ ਦਿਲਰੁਬਾ ਕੇ ਨਾਮ ਪੇ ਖ਼ਾਲੀ ਸੁਬੂ ਕਰੇਂ

ਸੀਨੇ ਪੇ ਹਾਥ ਹੈ ਨ ਨਜ਼ਰ ਕੋ ਤਲਾਸ਼ੇ-ਬਾਮ
ਦਿਲ ਸਾਥ ਦੇ ਤੋ ਆਜ ਗ਼ਮੇਂ-ਆਰਜ਼ੂ ਕਰੇਂ

ਕਬ ਤਕ ਸੁਨੇਗੀ ਰਾਤ, ਕਹਾਂ ਤਕ ਸੁਨਾਯੇਂ ਹਮ
ਸ਼ਿਕਵੇ ਗਿਲੇ ਸਬ ਆਜ ਤਿਰੇ ਰੂ-ਬ-ਰੂ ਕਰੇਂ

ਹਮਦਮ, ਹਦੀਸੇ-ਕੂ-ਏ-ਮਲਾਮਤ ਸੁਨਾਈਯੋ
ਦਿਲ ਕੋ ਲਹੂ ਕਰੇਂ ਕਿ ਗਰੇਬਾਂ ਰਫ਼ੂ ਕਰੇਂ

ਆਸ਼ੁਫ਼ਤਾਸਰ ਹੈਂ, ਮੁਹਤਸਿਬੋ ਮੂੰਹ ਨ ਆਈਯੋ
ਸਰ ਬੇਚ ਦੇਂ ਤੋ ਫ਼ਿਕਰੇ-ਦਿਲੋ-ਜਾਂ ਅਦੂ ਕਰੇਂ

"ਤਰਦਾਮਨੀ ਪੇ ਸ਼ੈਖ਼, ਹਮਾਰੀ ਨ ਜਾਈਯੋ
ਦਾਮਨ ਨਿਚੋੜ ਦੇਂ ਤੋ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਜ਼ੂ ਕਰੇਂ"

(ਸ਼ਰਹੇ-ਫ਼ਿਰਾਕ=ਬਿਰਹਾ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ, ਮਦਹੇ-ਲਬੇ-ਮੁਸ਼ਕਬੂ=ਸੁਗੰਧਿਤ
ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਡਿਆਈ, ਗੁਰਬਤਕਦੇ=ਪਰਦੇਸ਼, ਯਾਰ-ਆਸ਼ਨਾ=ਯਾਰ ਦਾ ਜਾਣਕਾਰ,
ਸੁਬੂ=ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਭਾਂਡਾ, ਹਦੀਸੇ-ਕੂ-ਏ-ਮਲਾਮਤ=ਨਿੰਦਾ ਦੀ ਗਲੀ ਦੀ ਚਰਚਾ,
ਆਸ਼ੁਫ਼ਤਾਸਰ=ਸਿਰਫਿਰੇ, ਮੁਹਤਸਿਬੋ=ਰੋਕ ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਅਦੂ=ਦੁਸ਼ਮਣ,
ਤਰਦਾਮਨੀ=ਗੁਨਾਹਾਂ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ)

ਤਿਰੇ ਗ਼ਮ ਕੋ ਜਾਂ ਕੀ ਤਲਾਸ਼ ਥੀ, ਤਿਰੇ ਜਾਂ-ਨਿਸਾਰ ਚਲੇ ਗਯੇ

ਤਿਰੇ ਗ਼ਮ ਕੋ ਜਾਂ ਕੀ ਤਲਾਸ਼ ਥੀ, ਤਿਰੇ ਜਾਂ-ਨਿਸਾਰ ਚਲੇ ਗਯੇ
ਤਿਰੀ ਰਹ ਮੇਂ ਕਰਤੇ ਥੇ ਸਰ ਤਲਬ, ਸਰੇ-ਰਹਗੁਜ਼ਾਰ ਚਲੇ ਗਯੇ

ਤਿਰੀ ਕਜ-ਅਦਾਈ ਸੇ ਹਾਰਕੇ ਸ਼ਬੇ-ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਚਲੀ ਗਯੀ
ਮਿਰੇ ਜ਼ਬਤੇ-ਹਾਲ ਸੇ ਰੂਠਕਰ ਮਿਰੇ ਗ਼ਮਗੁਸਾਰ ਚਲੇ ਗਯੇ

ਨ ਸਵਾਲੇ-ਵਸਲ, ਨ ਅਰਜ਼ੇ-ਗ਼ਮ, ਨ ਹਿਕਾਯਤੇਂ ਨ ਸ਼ਿਕਾਯਤੇਂ
ਤਿਰੇ ਅਹਦ ਮੇਂ ਦਿਲੇ-ਜ਼ਾਰ ਕੇ ਸਭੀ ਇਖ਼ਤਿਆਰ ਚਲੇ ਗਯੇ

ਯੇ ਹਮੀਂ ਥੇ ਜਿਨਕੇ ਲਿਬਾਸ ਪਰ ਸਰੇ-ਰੂ ਸਿਯਾਹੀ ਲਿਖੀ ਗਯੀ
ਯਹੀ ਦਾਗ਼ ਥੇ ਜੋ ਸਜਾ ਕੇ ਹਮ ਸਰੇ-ਬਜ਼ਮੇ-ਯਾਰ ਚਲੇ ਗਯੇ

ਨ ਰਹਾ ਜੁਨੂਨੇ-ਰੁਖ਼ੇ-ਵਫ਼ਾ, ਯੇ ਰਸਨ ਯੇ ਦਾਰ ਕਰੋਗੇ ਕਯਾ
ਜਿਨਹੇਂ ਜੁਰਮੇ-ਇਸਕ ਪੇ ਨਾਜ਼ ਥਾ ਵੋ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਚਲੇ ਗਯੇ

(ਕਜ-ਅਦਾਈ=ਅਦਾਵਾਂ ਦਿਖਾਣਾ, ਜ਼ਬਤੇ-ਹਾਲ=ਆਪਣੀ ਹਾਲਤ ਤੇ ਸਬਰ,
ਅਹਦ=ਯੁਗ)

ਯਕ-ਬ-ਯਕ ਸ਼ੋਰਿਸ਼ੇ-ਫ਼ੁਗਾਂ ਕੀ ਤਰਹ

ਯਕ-ਬ-ਯਕ ਸ਼ੋਰਿਸ਼ੇ-ਫ਼ੁਗਾਂ ਕੀ ਤਰਹ
ਫ਼ਸਲੇ-ਗੁਲ ਆਈ ਇਮਤਹਾਂ ਕੀ ਤਰਹ

ਸਹਨੇ-ਗੁਲਸ਼ਨ ਮੇਂ ਬਹਰੇ-ਮੁਸ਼ਤਾਕਾਂ
ਹਰ ਰਵਿਸ਼ ਖਿੰਚ ਗਈ ਕਮਾਂ ਕੀ ਤਰਹ

ਫਿਰ ਲਹੂ ਸੇ ਹਰ ਏਕ ਕਾਸਾ-ਏ-ਦਾਗ਼
ਪੁਰ ਹੁਆ ਜਾਮੇ-ਅਰਗ਼ਵਾਂ ਕੀ ਤਰਹ

ਯਾਦ ਆਯਾ ਜੁਨੂਨੇ-ਗੁਮਗਸ਼ਤਾ
ਬੇ-ਤਲਬ ਕਰਜ਼ੇ-ਦੋਸਤਾਂ ਕੀ ਤਰਹ

ਜਾਨੇ ਕਿਸ ਪਰ ਹੋ ਮੇਹਰਬਾਂ ਕਾਤਿਲ
ਬੇ-ਸਬਬ ਮਰਗੇ-ਨਾਗਹਾਂ ਕੀ ਤਰਹ

ਹਰ ਸਦਾ ਪਰ ਲਗੇ ਹੈਂ ਕਾਨ ਯਹਾਂ
ਦਿਲ ਸੰਭਾਲੇ ਰਹੋ ਜ਼ੁਬਾਂ ਕੀ ਤਰਹ

(ਸ਼ੋਰਿਸ਼ੇ-ਫ਼ੁਗਾਂ=ਰੋਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼, ਬਹਰੇ-ਮੁਸ਼ਤਾਕਾਂ=ਚਾਹਵਾਨਾਂ ਲਈ,
ਕਾਸਾ-ਏ-ਦਾਗ਼=ਜ਼ਖ਼ਮ ਦਾ ਕਾਸਾ, ਅਰਗ਼ਵਾਂ=ਲਾਲ, ਜੁਨੂਨੇ-ਗੁਮਗਸ਼ਤਾ=
ਗੁੰਮਿਆ ਹੋਇਆ ਜੁਨੂਨ, ਬੇ-ਤਲਬ=ਜੋ ਮੰਗਿਆ ਨਾ ਜਾਵੇ, ਮਰਗੇ-ਨਾਗਹਾਂ=
ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ)

ਯੇ ਜਫ਼ਾ-ਏ-ਗ਼ਮ ਕਾ ਚਾਰਾ, ਵੋ ਨਜਾਤੇ-ਦਿਲ ਕਾ ਆਲਮ

ਯੇ ਜਫ਼ਾ-ਏ-ਗ਼ਮ ਕਾ ਚਾਰਾ, ਵੋ ਨਜਾਤੇ-ਦਿਲ ਕਾ ਆਲਮ
ਤਿਰਾ ਹੁਸਨ ਦਸਤੇ-ਈਸਾ, ਤਿਰੀ ਯਾਦ ਰੂ-ਏ-ਮਰੀਯਮ

ਦਿਲੋ-ਜਾਂ ਫ਼ਿਦਾ-ਏ-ਰਾਹੇ ਕਭੀ ਆਕੇ ਦੇਖ ਹਮਦਮ
ਸਰੇ-ਕੂ-ਏ-ਦਿਲਫ਼ਿਗਾਰਾਂ ਸ਼ਬੇ-ਆਰਜ਼ੂ ਕਾ ਆਲਮ

ਤਿਰੀ ਦੀਦ ਸੇ ਸਿਵਾ ਹੈ ਤਿਰੇ ਸ਼ੌਕ ਮੇਂ ਬਹਾਰਾਂ
ਵੋ ਜ਼ਮੀਂ ਜਹਾਂ ਗਿਰੀ ਹੈ ਤਿਰੇ ਗੇਸੂਓਂ ਕੀ ਸ਼ਬਨਮ

ਯੇ ਅਜਬ ਕਯਾਮਤੇਂ ਹੈਂ ਤਿਰੀ ਰਹਗੁਜ਼ਰ ਮੇਂ ਗੁਜ਼ਰਾਂ
ਨ ਹੁਆ ਕਿ ਮਰ ਮਿਟੇਂ ਹਮ, ਨ ਹੁਆ ਕਿ ਜੀ ਉਠੇਂ ਹਮ

ਲੋ ਸੁਨੀ ਗਈ ਹਮਾਰੀ, ਯੂੰ ਫਿਰੇ ਹੈਂ ਦਿਨ ਕਿ ਫਿਰ ਸੇ
ਵਹੀ ਗੋਸ਼ਾ-ਏ-ਕਫ਼ਸ ਹੈ, ਵਹੀ ਫ਼ਸਲੇ-ਗੁਲ ਕਾ ਮਾਤਮ

ਲਾਹੌਰ ਜੇਲ ਫ਼ਰਵਰੀ, ੧੯੫੯

(ਦਸਤੇ-ਈਸਾ=ਈਸਾ ਦਾ ਹੱਥ, ਰੂ-ਏ-ਮਰੀਯਮ=ਮਰੀਯਮ ਦਾ ਚਿਹਰਾ,
ਫ਼ਿਦਾ=ਕੁਰਬਾਨ, ਦਿਲਫ਼ਿਗਾਰਾਂ=ਟੁੱਟੇ ਦਿਲ ਵਾਲੇ, ਗੋਸ਼ਾ-ਏ-ਕਫ਼ਸ=
ਪਿੰਜਰੇ ਦਾ ਖੂੰਜਾ)

ਸਰੇ-ਆਗ਼ਾਜ਼

ਸ਼ਾਯਦ ਕਭੀ ਅਫ਼ਸ਼ਾ ਹੋ ਨਿਗਾਹੋਂ ਪੇ ਤੁਮਹਾਰੀ
ਹਰ ਸਾਦਾ ਵਰਕ ਜਿਸ ਸੁਖ਼ਨ-ਏ-ਕੁਸ਼ਤਾ ਸੇ ਖ਼ੂੰ ਹੈ
ਸ਼ਾਯਦ ਕਭੀ ਇਸ ਗੀਤ ਕਾ ਪਰਚਮ ਹੋ ਹਰ-ਅਫ਼ਾਜ਼
ਜੋ ਆਮਦ-ਏ-ਸਰਸਰ ਕੀ ਤਮੰਨਾ ਮੇਂ ਨਿਗੂੰ ਹੈ
ਸ਼ਾਯਦ ਕਭੀ ਇਸ ਦਿਲ ਕੀ ਕੋਈ ਰਗ ਤੁਮਹੇਂ ਚੁਭ ਜਾਯੇ
ਜੋ ਸੰਗ-ਏ-ਸਰ-ਏ-ਰਾਹ ਕੀ ਮਾਨਿੰਦ ਜ਼ਬੂੰ ਹੈ

(ਅਫ਼ਸ਼ਾ=ਪਰਗਟ, ਸੁਖ਼ਨ-ਏ-ਕੁਸ਼ਤਾ=ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਸ਼ਬਦ, ਅਫ਼ਾਜ਼=
ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਆਮਦ-ਏ-ਸਰਸਰ=ਹਨੇਰੀ ਆਉਣੀ,
ਜ਼ਬੂੰ=ਗੰਧਲਾ)

ਦਸਤੇ-ਤਹੇ-ਸੰਗ ਆਮਦ:

ਬੇਜ਼ਾਰ ਫ਼ਜ਼ਾ, ਦਰ ਪਾ-ਏ-ਆਜ਼ਾਰ-ਏ-ਸਬਾ ਹੈ
ਯੂੰ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਇਕ ਹਮਦਮੇ-ਦੈਰੀਨਾ ਖ਼ਫ਼ਾ ਹੈ

ਹਾਂ, ਬਾਦਾਕਸ਼ੋ, ਆਯਾ ਹੈ ਅਬ ਰੰਗ ਪੇ ਮੌਸਮ
ਅਬ ਸੈਰ ਕੇ ਕਾਬਿਲ ਰਵਿਸ਼-ਏ-ਆਬ-ਓ-ਹਵਾ ਹੈ

ਉਮੜੀ ਹੈ ਹਰ ਇਕ ਸਿਮਤ ਸੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਕੀ ਬਰਸਾਤ
ਛਾਈ ਹੁਈ ਹਰ ਦਾਂਗ ਮਲਾਮਤ ਕੀ ਘਟਾ ਹੈ

ਵੋ ਚੀਜ਼ ਭਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸੁਲਗਤੀ ਹੈ ਸੁਰਾਹੀ
ਹਰ ਕਾਸਾ-ਏ-ਮਯ ਜ਼ਹਰ-ਏ-ਹਲਾਹਲ ਸੇ ਸਿਵਾ ਹੈ

ਹਾਂ ਜਾਮ ਉਠਾਓ ਕਿ ਬ-ਯਾਦ-ਏ-ਲਬ-ਏ-ਸ਼ੀਰੀਂ
ਯੇ ਜ਼ਹਰ ਤੋ ਯਾਰੋਂ ਨੇ ਕਈ ਬਾਰ ਪੀਯਾ ਹੈ

ਇਸ ਜਜ਼ਬਾ-ਏ-ਦਿਲ ਕੀ ਨ ਸਜ਼ਾ ਹੈ ਨ ਜਜ਼ਾ ਹੈ
ਮਕਸੂਦ-ਏ-ਰਹ-ਏ-ਸ਼ੌਕ ਵਫ਼ਾ ਹੈ ਨ ਜਫ਼ਾ ਹੈ

ਏਹਸਾਸ-ਏ-ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਜੋ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਾ ਸਿਲਾ ਹੈ
ਉਸ ਹੁਸਨ ਕਾ ਏਹਸਾਸ ਹੈ ਜੋ ਤੇਰੀ ਅਤਾ ਹੈ

ਹਰ ਸੁਬਹ ਗੁਲਿਸਤਾਂ ਹੈ ਤਿਰਾ ਰੂ-ਏ-ਬਹਾਰੀ
ਹਰ ਫੂਲ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਕਾ ਨਕਸ਼-ਏ-ਕਫ਼-ਏ-ਪਾ ਹੈ

ਹਰ ਭੀਗੀ ਹੁਈ ਰਾਤ ਤਿਰੀ ਜ਼ੁਲਫ਼ ਕੀ ਸ਼ਬਨਮ
ਢਲਤਾ ਹੁਆ ਸੂਰਜ ਤਿਰੇ ਹੋਠੋਂ ਕੀ ਫ਼ਜ਼ਾ ਹੈ

ਹਰ ਰਾਹ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ ਤਿਰੀ ਚਾਹ ਕੇ ਦਰ ਤਕ
ਹਰ ਹਰਫ਼-ਏ-ਤਮੰਨਾ ਤਿਰੇ ਕਦਮੋਂ ਕੀ ਸਦਾ ਹੈ

ਤਾਜ਼ੀਰ-ਏ-ਸਿਆਸਤ ਹੈ, ਨ ਗ਼ੈਰੋਂ ਕੀ ਖ਼ਤਾ ਹੈ
ਵੋ ਜ਼ੁਲਮ ਜੋ ਹਮਨੇ ਦਿਲ-ਏ-ਵਹਸ਼ੀ ਪੇ ਕੀਯਾ ਹੈ

ਜ਼ਿੰਦਾਨ-ਏ-ਰਹ-ਏ-ਯਾਰ ਮੇਂ ਪਾਬੰਦ ਹੁਏ ਹਮ
ਜ਼ੰਜੀਰ-ਬ-ਕਫ਼ ਹੈ, ਨ ਕੋਈ ਬੰਦ-ਬ-ਪਾ ਹੈ

"ਮਜਬੂਰੀ-ਓ-ਦਾਵਾ-ਏ-ਗਿਰਫ਼ਤਾਰੀ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ
ਦਸਤੇ-ਤਹੇ-ਸੰਗ ਆਮਦ: ਪੈਮਾਨੇ-ਵਫ਼ਾ ਹੈ"

(ਦਸਤੇ-ਤਹੇ-ਸੰਗ ਆਮਦ:=ਪੱਥਰ ਹੇਠ ਆਇਆ ਹੱਥ,
ਆਜ਼ਾਰ=ਦੁੱਖ, ਹਮਦਮੇ-ਦੈਰੀਨਾ=ਪੁਰਾਣਾ ਦੋਸਤ, ਦਾਂਗ=
ਦਿਸ਼ਾ, ਮਲਾਮਤ=ਨਿੰਦਾ, ਮਕਸੂਦ-ਏ-ਰਹ-ਏ-ਸ਼ੌਕ=ਚਾਹ
ਦੇ ਰਾਹ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ, ਸਿਲਾ=ਇਨਾਮ, ਅਤਾ=ਦਿੱਤੀ ਚੀਜ਼,
ਤਾਜ਼ੀਰ=ਬੰਨ੍ਹਣ, ਬੰਦ-ਬ-ਪਾ=ਪੈਰੀਂ ਬੇੜੀ)

ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ

ਪੇਕਿੰਗ

ਯੂੰ ਗੁਮਾਂ ਹੋਤਾ ਹੈ ਬਾਜੂ ਹੈਂ ਮਿਰੇ ਸਾਠ ਕਰੋੜ
ਔਰ ਆਫ਼ਾਕ ਕੀ ਹਦ ਤਕ ਮਿਰੇ ਤਨ ਕੀ ਹਦ ਹੈ
ਦਿਲ ਮਿਰਾ ਕੋਹੋ-ਦਮਨ ਦਸ਼ਤੋ-ਚਮਨ ਕੀ ਹਦ ਹੈ
ਮੇਰੇ ਕੀਸੇ ਮੈਂ ਹੈ ਰਾਤੋਂ ਕਾ ਸਿਯਹਫ਼ਾਮ ਜਲਾਲ
ਮੇਰੇ ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ ਹੈ ਸੁਬਹੋਂ ਕੀ ਅ'ਨਾਨੇ-ਗੁਲਗੂੰ
ਮੇਰੀ ਆਗ਼ੋਸ਼ ਮੇਂ ਪਲਤੀ ਹੈ ਖ਼ੁਦਾਈ ਸਾਰੀ
ਮੇਰੇ ਮਕਦੂਰ ਮੇਂ ਹੈ ਮੋਜਜ਼ਏ-ਕੁਨ ਫ਼ਯਕੂਨ

ਸਿੰਕਿਯਾਂਗ

ਅਬ ਕੋਈ ਤਬਲ ਬਜੇਗਾ ਨ ਕੋਈ ਸ਼ਾਹ ਸਵਾਰ
ਸੁਬਹ ਦਮ ਮੌਤ ਕੀ ਵਾਦੀ ਕੋ ਰਵਾਨਾ ਹੋਗਾ
ਅਬ ਕੋਈ ਜੰਗ ਨ ਹੋਗੀ ਨ ਕਭੀ ਰਾਤ ਗਯੇ
ਖ਼ੂਨ ਕੀ ਆਗ ਕੋ ਅਸ਼ਕੋਂ ਸੇ ਬੁਝਾਨਾ ਹੋਗਾ
ਕੋਈ ਦਿਲ ਧੜਕੇਗਾ ਸ਼ਬ-ਭਰ ਨ ਕਿਸੀ ਆਗਨ ਮੇਂ
ਵਹਮ ਮਨਹੂਸ ਪਰਿੰਦੇ ਕੀ ਤਰਹ ਆਯੇਗਾ
ਸਹਮ, ਖ਼ੂੰਖ਼ਾਰ ਦਰਿੰਦੇ ਕੀ ਤਰਹ ਆਯੇਗਾ
ਅਬ ਕੋਈ ਜੰਗ ਨ ਹੋਗੀ ਮਯ-ਓ-ਸਾਗ਼ਰ ਲਾਓ
ਖ਼ੂੰ ਲੁਟਾਨਾ ਨ ਕਭੀ ਅਸ਼ਕ ਬਹਾਨਾ ਹੋਗਾ
ਸਾਕੀਯਾ ਰਕਸ ਕੋਈ ਰਕਸ-ਏ-ਸਬਾ ਕੀ ਸੂਰਤ
ਮੁਤਰਿਬਾ ਕੋਈ ਗ਼ਜ਼ਲ ਰੰਗ-ਏ-ਹਿਨਾ ਕੀ ਸੂਰਤ

(ਆਫ਼ਾਕ=ਖਿਤਿਜ, ਕੋਹੋ-ਦਮਨ=ਪਹਾੜ ਟਿੱਬੇ, ਅ'ਨਾਨੇ-ਗੁਲਗੂੰ=
ਫੁਲਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਦਾ ਆਕਾਸ਼, ਮਕਦੂਰ=ਅੰਦਾਜਾ, ਮੋਜਜ਼ਏ-ਕੁਨ ਫ਼ਯਕੂਨ=
'ਹੋ ਜਾ' ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਸਰਿਸ਼ਟੀ ਬਣਨ ਦਾ ਚਮਤਕਾਰ, ਮੁਤਰਿਬਾ=ਗਾਇਕਾ)

ਜਸ਼ਨ ਕਾ ਦਿਨ

ਜੁਨੂੰ ਕੀ ਯਾਦ ਮਨਾਓ ਕਿ ਜਸ਼ਨ ਕਾ ਦਿਨ ਹੈ
ਸਲੀਬ-ਓ-ਦਾਰ ਸਜਾਓ ਕਿ ਜਸ਼ਨ ਕਾ ਦਿਨ ਹੈ

ਤਰਬ ਕੀ ਬਜ਼ਮ ਹੈ ਬਦਲੋ ਦਿਲੋਂ ਕੇ ਪੈਰਾਹਨ
ਜਿਗਰ ਕੇ ਚਾਕ ਸਿਲਾਓ ਕਿ ਜਸ਼ਨ ਕਾ ਦਿਨ ਹੈ

ਤੁਨੁਕ-ਮਿਜ਼ਾਜ ਹੈ ਸਾਕੀ ਨ ਰੰਗ-ਏ-ਮਯ ਦੇਖੋ
ਭਰੇ ਜੋ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਚੜ੍ਹਾਓ ਕਿ ਜਸ਼ਨ ਕਾ ਦਿਨ ਹੈ

ਤਮੀਜ਼-ਏ-ਰਹਬਰ-ਓ-ਰਹਜ਼ਨ ਕਰੋ ਨ ਆਜ ਕੇ ਦਿਨ
ਹਰ ਇਕ ਸੇ ਹਾਥ ਮਿਲਾਓ ਕਿ ਜਸ਼ਨ ਕਾ ਦਿਨ ਹੈ

ਹੈ ਇੰਤਜ਼ਾਰ-ਏ-ਮਲਾਮਤ ਮੇਂ ਨਾਸਹੋਂ ਕਾ ਹੁਜੂਮ
ਨਜ਼ਰ ਸ਼ੰਭਾਲ ਕੇ ਜਾਓ ਕਿ ਜਸ਼ਨ ਕਾ ਦਿਨ ਹੈ

ਬਹੁਤ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਹੋ ਲੇਕਿਨ ਸ਼ਿਕਸਤਾ ਦਿਲ ਯਾਰੋ
ਤੁਮ ਆਜ ਯਾਦ ਨ ਆਓ ਕਿ ਜਸ਼ਨ ਕਾ ਦਿਨ ਹੈ

ਵਹ ਸ਼ੋਰਿਸ਼-ਏ-ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਜਿਸਕੀ ਲਯ ਨਹੀਂ ਕੋਈ
ਗ਼ਜ਼ਲ ਕੀ ਧੁਨ ਮੇਂ ਸੁਨਾਓ ਕਿ ਜਸ਼ਨ ਕਾ ਦਿਨ ਹੈ

(ਤਰਬ=ਖੇੜਾ, ਪੈਰਾਹਨ=ਕੱਪੜੇ, ਤਮੀਜ਼-ਏ-ਰਹਬਰ-ਓ-ਰਹਜ਼ਨ=
ਰਾਹ ਦੱਸਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਲੁਟੇਰੇ ਦਾ ਫ਼ਰਕ, ਨਾਸਹੋਂ=ਉਪਦੇਸ਼ਕ)

ਸ਼ਾਮ

ਇਸ ਤਰਹ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਇਕ ਪੇੜ ਕੋਈ ਮੰਦਿਰ ਹੈ
ਕੋਈ ਉਜੜਾ ਹੁਆ, ਬੇ-ਨੂਰ ਪੁਰਾਨਾ ਮੰਦਿਰ
ਢੂੰਢਤਾ ਹੈ ਜੋ ਖ਼ਰਾਬੀ ਕੇ ਬਹਾਨੇ ਕਬ ਸੇ
ਚਾਕ ਹਰ ਬਾਮ, ਹਰ ਇਕ ਦਰ ਕਾ ਦਮ-ਏ-ਆਖ਼ਿਰ ਹੈ
ਆਸਮਾਂ ਕੋਈ ਪੁਰੋਹਿਤ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਬਾਮ ਤਲੇ
ਜਿਸਮ ਪਰ ਰਾਖ ਮਲੇ, ਮਾਥੇ ਪੇ ਸਿੰਦੂਰ ਮਲੇ
ਸਰਨਿਗੂੰ ਬੈਠਾ ਹੈ ਚੁਪਚਾਪ ਨ ਜਾਨੇ ਕਬ ਸੇ
ਇਸ ਤਰਹ ਹੈ ਕਿ ਪਸੇ-ਪਰਦਾ ਕੋਈ ਸਾਹਿਰ ਹੈ
ਜਿਸਨੇ ਆਫ਼ਾਕ ਪੇ ਫੈਲਾਯਾ ਹੈ ਯੂੰ ਸਹਰ ਕਾ ਦਾਮ
ਦਾਮਨ-ਏ-ਵਕਤ ਸੇ ਪੈਵਸਤ ਹੈ ਯੂੰ ਦਾਮਨ-ਏ-ਸ਼ਾਮ
ਅਬ ਕਭੀ ਸ਼ਾਮ ਬੁਝੇਗੀ ਨ ਅੰਧੇਰਾ ਹੋਗਾ
ਅਬ ਕਭੀ ਰਾਤ ਢਲੇਗੀ ਨ ਸਵੇਰਾ ਹੋਗਾ
ਆਸਮਾਂ ਆਸ ਲੀਯੇ ਹੈ ਕਿ ਯਹ ਜਾਦੂ ਟੂਟੇ
ਚੁਪ ਕੀ ਜ਼ੰਜੀਰ ਕਟੇ, ਵਕਤ ਕਾ ਦਾਮਨ ਛੁਟੇ
ਦੇ ਕੋਈ ਸ਼ੰਖ ਦੁਹਾਈ, ਕੋਈ ਪਾਯਲ ਬੋਲੇ
ਕੋਈ ਬੁਤ ਜਾਗੇ, ਕੋਈ ਸਾਂਵਲੀ ਘੂੰਘਟ ਖੋਲੇ

(ਸਰਨਿਗੂੰ=ਸਿਰ ਝੁਕਾ ਕੇ, ਸਾਹਿਰ=ਜਾਦੂਗਰ, ਸਹਰ=ਜਾਦੂ)

ਤੁਮ ਯੇ ਕਹਤੇ ਹੋ ਅਬ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ

ਤੁਮ ਯੇ ਕਹਤੇ ਹੋ ਵੋ ਜੰਗ ਹੋ ਭੀ ਚੁਕੀ
ਜਿਸਮੇਂ ਰੱਖਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਸੀ ਨੇ ਕਦਮ
ਕੋਈ ਉਤਰਾ ਨ ਮੈਦਾਂ ਮੇਂ ਦੁਸ਼ਮਨ ਨ ਹਮ
ਕੋਈ ਸਫ਼ ਬਨ ਨ ਪਾਈ ਨ ਕੋਈ ਅਲਮ
ਮੁੰਤਸ਼ਿਰ ਦੋਸਤੋਂ ਕੋ ਸਦਾ ਦੇ ਸਕਾ
ਅਜਨਬੀ ਦੁਸ਼ਮਨੋਂ ਕਾ ਪਤਾ ਦੇ ਸਕਾ
ਤੁਮ ਯੇ ਕਹਤੇ ਹੋ ਵੋ ਜੰਗ ਹੋ ਭੀ ਚੁਕੀ
ਜਿਸਮੇਂ ਰੱਖਾ ਨਹੀਂ ਹਮਨੇ ਅਬ ਤਕ ਕਦਮ

ਤੁਮ ਯੇ ਕਹਤੇ ਹੋ ਅਬ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ
ਜਿਸਮ ਖ਼ਸਤਾ ਹੈ, ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ ਯਾਰਾ ਨਹੀਂ

ਅਪਨੇ ਬਸ ਕਾ ਨਹੀਂ ਬਾਰੇ-ਸੰਗੇ-ਸਿਤਮ
ਬਾਰੇ-ਸੰਗੇ-ਸਿਤਮ, ਬਾਰੇ-ਕੁਹਸਾਰੇ-ਗ਼ਮ
ਜਿਸਕੋ ਛੂਕਰ ਸਭੀ ਇਕ ਤਰਫ਼ ਹੋ ਗਯੇ
ਬਾਤ ਕੀ ਬਾਤ ਮੇਂ ਜੀ-ਸ਼ਰਫ਼ ਹੋ ਗਯੇ
ਦੋਸਤੋ ਕੂਏ-ਜਾਨਾਂ ਕੀ ਨਾਮੇਹਰਬਾਂ
ਖ਼ਾਕ ਪਰ ਅਪਨੇ ਰੌਸ਼ਨ ਲਹੂ ਕੀ ਬਹਾਰ
ਅਬ ਨ ਆਯੇਗੀ ਕਯਾ, ਅਬ ਖਿਲੇਗਾ ਨ ਕਯਾ
ਇਸ ਕਫ਼ੇ-ਨਾਜ਼ਨੀਂ ਪਰ ਕੋਈ ਲਾਲਾਜ਼ਾਰ
ਇਸ ਹਜ਼ੀਂ ਖ਼ਾਮੁਸ਼ੀ ਮੇਂ ਨ ਲੌਟੇਗਾ ਕਯਾ
ਸ਼ੋਰ-ਏ-ਆਵਾਜ਼-ਏ-ਹਕ, ਨਾਰਾ-ਏ-ਗੀਰ-ਓ-ਦਾਰ
ਸ਼ੌਕ ਕਾ ਇਮਤਹਾਂ ਜੋ ਹੁਆ ਸੋ ਹੁਆ
ਜਿਸਮੋਂ-ਜਾਂ ਕਾ ਜ਼ਿਯਾਂ ਜੋ ਹੁਆ ਸੋ ਹੁਆ
ਸੂਦ ਸੇ ਪੇਸ਼ਤਰ ਹੈ ਜ਼ਿਯਾਂ ਔਰ ਭੀ
ਦੋਸਤੋ ਮਾਤਮ-ਏ-ਜਿਸਮ-ਓ-ਜਾਂ ਔਰ ਭੀ
ਔਰ ਭੀ ਤਲਖ਼ਤਰ ਇਮਤਹਾਂ ਔਰ ਭੀ

(ਅਲਮ=ਝੰਡਾ, ਮੁੰਤਸ਼ਿਰ=ਖਿੰਡੇ ਹੋਏ, ਯਾਰਾ=ਤਾਕਤ,
ਬਾਰੇ-ਸੰਗੇ-ਸਿਤਮ=ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਪੱਥਰ ਦਾ ਬੋਝ, ਬਾਰੇ-
ਕੁਹਸਾਰੇ-ਗ਼ਮ=ਦੁੱਖ ਦੇ ਪਹਾੜ ਦਾ ਬੋਝ, ਨਾਰਾ-ਏ-ਗੀਰ-
ਓ-ਦਾਰ=ਗਿਰਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਫਾਸੀ ਦੇ ਫੰਦੇ
ਦਾ ਨਾਰਾ, ਜ਼ਿਯਾਂ=ਹਾਨੀ)

ਸ਼ੋਰਿਸ਼-ਏ-ਜ਼ੰਜੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ

ਹੁਈ ਫਿਰ ਇਮਤਹਾਨ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਤਦਬੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ
ਹਰ ਇਕ ਤਰਫ਼ ਮਚਾ ਕੁਹਰਾਮ-ਏ-ਦਾਰ-ਓ-ਗੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ
ਗਲੀ ਕੂਚੋਂ ਮੇਂ ਬਿਖਰੀ ਸ਼ੋਰਿਸ਼-ਏ-ਜ਼ੰਜੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ

ਦਰ-ਏ-ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਪੇ ਬੁਲਵਾਯੇ ਗਯੇ ਫਿਰ ਸੇ ਜੁਨੂੰ ਵਾਲੇ
ਦਰੀਦਾ ਦਾਮਨੋਂਵਾਲੇ, ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਗੇਸੂਓਂਵਾਲੇ,
ਜਹਾਂ ਮੇਂ ਦਰਦ-ਏ-ਦਿਲ ਕੀ ਫਿਰ ਹੁਈ ਤੌਕੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ
ਹੁਈ ਫਿਰ ਇਮਤਹਾਨ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਤਦਬੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ

ਗਿਨੋ ਸਬ ਦਾਗ਼ ਦਿਲ ਕੇ, ਹਸਰਤੇਂ ਸ਼ੌਕੀਂ ਨਿਗਾਹੋਂ ਕੀ
ਸਰ-ਏ-ਦਰਬਾਰ ਪੁਰਸਿਸ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਫਿਰ ਗੁਨਾਹੋਂ ਕੀ
ਕਰੋ ਯਾਰੋ ਸ਼ੁਮਾਰ-ਏ-ਨਾਲਾ-ਏ-ਸ਼ਬਗੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ

ਸਿਤਮ ਕੀ ਦਾਸਤਾਂ ਕੁਸ਼ਤਾ ਦਿਲੋਂ ਕਾ ਮਾਜਰਾ ਕਹੀਯੇ
ਜੋ ਜ਼ੇਰ-ਏ-ਲਬ ਨ ਕਹਤੇ ਥੇ ਵੋ ਸਬ ਕੁਛ ਬਰਮਲਾ ਕਹੀਯੇ
ਮੁਸਿਰ ਹੈ ਮੁਹਤਸਿਬ ਰਾਜ਼-ਏ-ਸ਼ਹੀਦਾਨ-ਏ-ਵਫ਼ਾ ਕਹੀਯੇ
ਲਗੀ ਹੈ ਹਰਫ਼-ਏ-ਨਾਗੁਫਤਾ ਪੇ ਅਬ ਤਾਜ਼ੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ
ਸਰ-ਏ-ਮਕਤਲ ਚਲੋ ਬੇ-ਜ਼ਹਮਤ-ਏ-ਤਕਸੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ
ਹੁਈ ਫਿਰ ਇਮਤਹਾਨ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਤਦਬੀਰ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ

(ਦਰੀਦਾ=ਫਟੇ ਹੋਏ, ਤੌਕੀਰ=ਸ਼ਾਨ, ਪੁਰਸਿਸ਼=ਪੁੱਛਗਿਛ, ਬਰਮਲਾ=
ਮੂੰਹ ਤੇ, ਹਰਫ਼-ਏ-ਨਾਗੁਫਤਾ=ਅਣਕਹੀ ਗੱਲ, ਤਾਜ਼ੀਰ=ਪਾਬੰਦੀ,
ਬੇ-ਜ਼ਹਮਤ-ਏ-ਤਕਸੀਰ=ਬਿਨਾਂ ਅਪਰਾਧ ਕਰਨ ਦਾ ਕਸ਼ਟ ਕੀਤੇ)

ਆਜ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੇਂ ਪਾ-ਬ-ਜੌਲਾਂ ਚਲੋ

ਚਸ਼ਮੇ-ਨਮ, ਜਾਨੇ-ਸ਼ੋਰੀਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ
ਤੁਹਮਤੇ-ਇਸ਼ਕੇ-ਪੋਸ਼ੀਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ
ਆਜ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੇਂ ਪਾ-ਬ-ਜੌਲਾਂ ਚਲੋ

ਦਸਤ-ਅਫ਼ਸ਼ਾਂ ਚਲੋ, ਮਸਤੋ-ਰਖ਼ਸਾਂ ਚਲੋ
ਖ਼ਾਕ-ਬਰ-ਸਰ ਚਲੋ, ਖ਼ੂੰ-ਬ-ਦਾਮਾਂ ਚਲੋ
ਰਾਹ ਤਕਤਾ ਹੈ ਸਬ ਸ਼ਹਰੇ-ਜਾਨਾਂ ਚਲੋ

ਹਾਕਿਮੇ-ਸ਼ਹਰ ਭੀ, ਮਜਮਏ-ਆਮ ਭੀ
ਤੀਰੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਭੀ, ਸੰਗੇ-ਦੁਸ਼ਨਾਮ ਭੀ
ਸੁਬਹੇ-ਨਾਸ਼ਾਦ ਭੀ, ਰੋਜ਼ੇ-ਨਾਕਾਮ ਭੀ

ਇਨਕਾ ਦਮਸਾਜ਼ ਅਪਨੇ ਸਿਵਾ ਕੌਨ ਹੈ
ਸ਼ਹਰੇ-ਜਾਨਾਂ ਮੇਂ ਅਬ ਬਾ-ਸਫ਼ਾ ਕੌਨ ਹੈ
ਦਸਤੇ-ਕਾਤਿਲ ਕੇ ਸ਼ਾਯਾਂ ਰਹਾ ਕੌਨ ਹੈ

ਰਖ਼ਤੇ-ਦਿਲ ਬਾਂਧ ਲੋ ਦਿਲਫ਼ਿਗਾਰੋ ਚਲੋ
ਫਿਰ ਹਮੀਂ ਕਤਲ ਹੋ ਆਯੇਂ ਯਾਰੋ ਚਲੋ

(ਪਾ-ਬ-ਜੌਲਾਂ=ਪੈਰੀਂ ਬੇੜੀਆਂ ਪਾ ਕੇ, ਜਾਨੇ-ਸ਼ੋਰੀਦਾ=ਚੰਚਲ ਜਾਨ, ਪੋਸ਼ੀਦਾ=ਗੁਪਤ,
ਦਸਤ-ਅਫ਼ਸ਼ਾਂ=ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹੱਥ, ਮਸਤੋ-ਰਖ਼ਸਾਂ=ਮਸਤ ਨਚਦੇ ਹੋਏ, ਸੰਗੇ-ਦੁਸ਼ਨਾਮ=ਗਾਲ਼ਾਂ ਦੇ ਪੱਥਰ,
ਦਮਸਾਜ਼=ਹਮਦਰਦ, ਬਾ-ਸਫ਼ਾ=ਪਵਿਤਰ, ਸ਼ਾਯਾਂ=ਯੋਗ, ਰਖ਼ਤ=ਪੂੰਜੀ)

ਕੈਦ-ਏ-ਤਨਹਾਈ

ਦੂਰ ਆਫ਼ਾਕ ਪੇ ਲਹਰਾਈ ਕੋਈ ਨੂਰ ਕੀ ਲਹਰ
ਖ਼ਵਾਬ ਹੀ ਖ਼ਵਾਬ ਮੇਂ ਬੇਦਾਰ ਹੁਆ ਦਰਦ ਕਾ ਸ਼ਹਰ
ਖ਼ਵਾਬ ਹੀ ਖ਼ਵਾਬ ਮੇਂ ਬੇ-ਤਾਬ ਨਜ਼ਰ ਹੋਨੇ ਲਗੀ
ਅਦਮ ਆਬਾਦ-ਏ-ਜੁਦਾਈ ਮੇਂ ਸਹਰ ਹੋਨੇ ਲਗੀ
ਕਾਸਾ-ਏ-ਦਿਲ ਮੇਂ ਭਰੀ ਅਪਨੀ ਸੁਬੂਹੀ ਮੈਂਨੇ
ਘੋਲਕਰ ਤਲਖ਼ੀ-ਏ-ਦੀਰੋਜ਼ ਮੇਂ ਇਮਰੋਜ਼ ਕਾ ਜ਼ਹਰ

ਦੂਰ ਆਫ਼ਾਕ ਪੇ ਲਹਰਾਈ ਕੋਈ ਨੂਰ ਕੀ ਲਹਰ
ਆਂਖ ਸੇ ਦੂਰ ਕਿਸੀ ਸੁਬਹ ਕੀ ਤਮਹੀਦ ਲੀਯੇ
ਕੋਈ ਨਗਮਾ, ਕੋਈ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ, ਕੋਈ ਕਾਫ਼ਿਰ ਸੂਰਤ
ਅਦਮ ਆਬਾਦ-ਏ-ਜੁਦਾਈ ਮੇਂ ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ ਸੂਰਤ
ਬੇ-ਖ਼ਬਰ ਗੁਜ਼ਰੀ ਪਰੀਸ਼ਾਨੀ-ਏ-ਉੱਮੀਦ ਲੀਯੇ
ਘੋਲਕਰ ਤਲਖ਼ੀ-ਏ-ਦੀਰੋਜ਼ ਮੇਂ ਇਮਰੋਜ਼ ਕਾ ਜ਼ਹਰ
ਹਸਰਤ-ਏ-ਰੋਜ਼-ਏ-ਮੁਲਾਕਾਤ ਰਕਮ ਕੀ ਮੈਂਨੇ
ਦੇਸ-ਪਰਦੇਸ ਕੇ ਯਾਰਾਨ-ਏ-ਕਦਹਖ਼ਵਾਰ ਕੇ ਨਾਮ
ਹੁਸਨ-ਏ-ਆਫ਼ਾਕ, ਜਮਾਲ-ਏ-ਲਬ-ਓ-ਰੁਖ਼ਸਾਰ ਕੇ ਨਾਮ

(ਆਬਾਦ-ਏ-ਜੁਦਾਈ=ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਯਮਲੋਕ, ਸੁਬੂਹੀ=ਸੁਬਹ ਪੀਣ
ਵਾਲੀ ਸ਼ਰਾਬ, ਤਲਖ਼ੀ-ਏ-ਦੀਰੋਜ਼=ਬੀਤੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਕੁੜੱਤਣ,
ਯਾਰਾਨ-ਏ-ਕਦਹਖ਼ਵਾਰ=ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਦੋਸਤ)

ਦੋ ਮਰਸੀਏ

੧. ਮੁਲਾਕਾਤ ਮਿਰੀ

ਸਾਰੀ ਦੀਵਾਰ ਸਿਯਹ ਹੋ ਗਯੀ ਤਾ ਹਲਕਾ-ਏ-ਬਾਮ
ਰਾਸਤੇ ਬੁਝ ਗਯੇ, ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੁਏ ਰਹਗੀਰ ਤਮਾਮ
ਅਪਨੀ ਤਨਹਾਈ ਸੇ ਗੋਯਾ ਹੁਈ ਫਿਰ ਰਾਤ ਮਿਰੀ
ਹੋ ਨ ਹੋ ਆਜ ਫਿਰ ਆਈ ਹੈ ਮੁਲਾਕਾਤ ਮਿਰੀ
ਇਕ ਹਥੇਲੀ ਪੇ ਹਿਨਾ, ਇਕ ਹਥੇਲੀ ਪੇ ਲਹੂ
ਇਕ ਨਜ਼ਰ ਜ਼ਹਰ ਲੀਯੇ, ਏਕ ਨਜ਼ਰ ਮੇਂ ਦਾਰੂ

ਦੇਰ ਸੇ ਮੰਜ਼ਿਲ-ਏ-ਦਿਲ ਮੇਂ ਕੋਈ ਆਯਾ ਨ ਗਯਾ
ਫ਼ੁਰਕਤ-ਏ-ਦਰਦ ਮੇਂ ਬੇ-ਆਬ ਹੁਆ ਤਖ਼ਤਾ-ਏ-ਦਾਗ਼
ਕਿਸਸੇ ਕਹੀਯੇ ਕਿ ਭਰੇ ਰੰਗ ਸੇ ਜ਼ਖ਼ਮੋਂ ਕੇ ਅਯਾਗ਼
ਔਰ ਫਿਰ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਚਲੀ ਆਈ ਮੁਲਾਕਾਤ ਮਿਰੀ
ਆਸ਼ਨਾ ਮੌਤ ਜੋ ਦੁਸ਼ਮਨ ਭੀ ਹੈ ਗ਼ਮਖ਼ਵਾਰ ਭੀ
ਵੋ ਜੋ ਹਮ ਲੋਗੋਂ ਕੀ ਕਾਤਿਲ ਭੀ ਹੈ ਦਿਲਦਾਰ ਭੀ

੨. ਖ਼ਤਮ ਹੁਈ ਬਾਰਿਸ਼-ਏ-ਸੰਗ

ਨਾਗਹਾਂ ਆਜ ਮੇਰੇ ਤਾਰੇ-ਨਜ਼ਰ ਸੇ ਕਟਕਰ
ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਹੁਏ ਆਫ਼ਾਕ ਪੇ ਖੁਰਸ਼ੀਦ-ਓ-ਕਮਰ
ਅਬ ਕਿਸੀ ਸਿਮਤ ਅੰਧੇਰਾ ਨ ਉਜਾਲਾ ਹੋਗਾ
ਬੁਝ ਗਈ ਦਿਲ ਕੀ ਤਰਹ ਰਾਹ-ਏ-ਵਫ਼ਾ ਮੇਰੇ ਬਾਦ
ਦੋਸਤੋ, ਕਾਫ਼ਿਲਾ-ਏ-ਦਰਦ ਕਾ ਅਬ ਕਯਾ ਹੋਗਾ

ਅਬ ਕੋਈ ਔਰ ਕਰੇ ਪਰਵਰਿਸ਼-ਏ-ਗੁਲਸ਼ਨ-ਏ-ਗ਼ਮ
ਦੋਸਤੋ, ਖ਼ਤਮ ਹੁਈ ਦੀਦਾ-ਏ-ਤਰ ਕੀ ਸ਼ਬਨਮ
ਥਮ ਗਯਾ ਸ਼ੋਰ-ਏ-ਜੁਨੂੰ, ਖ਼ਤਮ ਹੁਈ ਬਾਰਿਸ਼-ਏ-ਸੰਗ
ਖ਼ਾਕ-ਏ-ਰਹ ਆਜ ਲੀਯੇ ਹੈ ਲਬ-ਏ-ਦਿਲਦਾਰ ਕਾ ਰੰਗ
ਕੂ-ਏ-ਜਾਨਾਂ ਮੇਂ ਖੁਲਾ ਮੇਰੇ ਲਹੂ ਕਾ ਪਰਚਮ
ਦੇਖੀਯੇ, ਦੇਤੇ ਹੈਂ ਕਿਸ-ਕਿਸ ਕੋ ਸਦਾ ਮੇਰੇ ਬਾਦ
"ਕੌਨ ਹੋਤਾ ਹੈ ਹਰੀਫ਼-ਏ-ਮਯੇ-ਮਰਦ ਅਫ਼ਗਨੇ-ਇਸ਼ਕ
ਹੈ ਮੁਕਰਰਰ ਲਬ-ਏ-ਸਾਕੀ ਪੇ ਸਲਾ ਮੇਰੇ ਬਾਦ"

(ਅਯਾਗ਼=ਜਾਮ, ਆਸ਼ਨਾ=ਜਾਣੂੰ, ਨਾਗਹਾਂ=ਅਚਾਨਕ, ਆਫ਼ਾਕ=
ਆਕਾਸ਼, ਖੁਰਸ਼ੀਦ-ਓ-ਕਮਰ=ਸੂਰਜ ਤੇ ਚੰਨ, ਪਰਚਮ=ਝੰਡਾ,
ਸਲਾ=ਪੁਕਾਰ)

ਕਹਾਂ ਜਾਓਗੇ

ਔਰ ਕੁਛ ਦੇਰ ਮੇਂ ਲੁਟ ਜਾਯੇਗਾ ਹਰ ਬਾਮ ਪੇ ਚਾਂਦ
ਅਕਸ ਖੋ ਜਾਯੇਂਗੇ ਆਈਨੇ ਤਰਸ ਜਾਯੇਂਗੇ
ਅਰਸ਼ ਕੇ ਦੀਦਾ-ਏ-ਨਮਨਾਕ ਸੇ ਬਾਰੀ-ਬਾਰੀ
ਸਬ ਸਿਤਾਰੇ ਸਰ-ਏ-ਖ਼ਾਸ਼ਾਕ ਬਰਸ ਜਾਯੇਂਗੇ
ਆਸ ਕੇ ਮਾਰੇ ਥਕੇ-ਹਾਰੇ ਸ਼ਬਿਸਤਾਨੋਂ ਮੇਂ
ਅਪਨੀ ਤਨਹਾਈ ਸਮੇਟੇਗਾ, ਬਿਛਾਯੇਗਾ ਕੋਈ
ਬੇ-ਵਫ਼ਾਈ ਕੀ ਘੜੀ, ਤਰਕ-ਏ-ਮੁਦਾਰਾਤ ਕਾ ਵਕਤ
ਇਸ ਘੜੀ ਅਪਨੇ ਸਿਵਾ ਯਾਦ ਨ ਆਯੇਗਾ ਕੋਈ
ਤਰਕ-ਏ-ਦੁਨੀਯਾ ਕਾ ਸਮਾਂ, ਖ਼ਤਮ-ਏ-ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਾ ਵਕਤ
ਇਸ ਘੜੀ ਐ ਦਿਲ-ਏ-ਆਵਾਰਾ ਕਹਾਂ ਜਾਓਗੇ
ਇਸ ਘੜੀ ਕੋਈ ਕਿਸੀ ਕਾ ਭੀ ਨਹੀਂ, ਰਹਨੇ ਦੋ
ਕੋਈ ਇਸ ਵਕਤ ਮਿਲੇਗਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਰਹਨੇ ਦੋ
ਔਰ ਮਿਲੇਗਾ ਭੀ ਤੋ ਇਸ ਤੌਰ ਕਿ ਪਛਤਾਓਗੇ
ਇਸ ਘੜੀ ਐ ਦਿਲ-ਏ-ਆਵਾਰਾ ਕਹਾਂ ਜਾਓਗੇ
ਔਰ ਕੁਛ ਦੇਰ ਠਹਰ ਜਾਓ ਕਿ ਫਿਰ ਨਸ਼ਤਰ-ਏ-ਸੁਬਹ
ਜ਼ਖ਼ਮ ਕੀ ਤਰਹ ਹਰ ਇਕ ਆਂਖ ਕੋ ਬੇਦਾਰ ਕਰੇ
ਔਰ ਹਰ ਕੁਸ਼ਤਾ-ਏ-ਬਾਮਾਂਦਗੀ-ਏ-ਆਖ਼ਿਰੇ-ਸ਼ਬ
ਭੂਲਕਰ ਸਾਅਤੇ-ਦਰਮਾਂਦਗੀ-ਏ-ਆਖ਼ਿਰੇ-ਸ਼ਬ
ਜਾਨ ਪਹਚਾਨ ਮੁਲਾਕਾਤ ਪੇ ਇਸਰਾਰ ਕਰੇ

(ਸਰ-ਏ-ਖ਼ਾਸ਼ਾਕ=ਘਾਹ ਫੂਸ ਉੱਤੇ, ਸ਼ਬਿਸਤਾਨ=ਸੌਣ-ਕਮਰਾ,
ਤਰਕ-ਏ-ਮੁਦਾਰਾਤ=ਇੱਜਤ ਮਾਣ ਛੱਡਣਾ, ਕੁਸ਼ਤਾ-ਏ-ਬਾਮਾਂਦਗੀ-
ਏ-ਆਖ਼ਿਰੇ-ਸ਼ਬ=ਪਿਛਲੇ ਪਹਿਰ ਦੇ ਆਲਸ ਦਾ ਮਾਰਿਆ, ਸਾਅਤੇ-
ਦਰਮਾਂਦਗੀ=ਬੇਕਸੀ ਦਾ ਸਮਾਂ)

ਸ਼ਹਰ-ਏ-ਯਾਰਾਂ

ਆਸਮਾਂ ਕੀ ਗੋਦ ਮੇਂ ਦਮ ਤੋੜਤਾ ਹੈ ਤਿਫ਼ਲੇ-ਅਬਰ
ਜਮ ਰਹਾ ਹੈ ਅਬਰ ਕੇ ਹੋਠੋਂ ਪੇ ਖ਼ੂੰ-ਆਲੂਦ ਕਫ਼

ਬੁਝਤੇ-ਬੁਝਤੇ ਬੁਝ ਗਈ ਹੈ ਅਰਸ਼ ਕੇ ਹੁਜਰੋਂ ਮੇਂ ਆਗ
ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਬਿਛ ਰਹੀ ਹੈ ਮਾਤਮੀ ਤਾਰੋਂ ਕੀ ਸਫ਼

ਐ ਸਬਾ, ਸ਼ਾਯਦ ਤੇਰੇ ਹਮਰਾਹ ਯੇ ਖ਼ੂੰਨਾਕ ਸ਼ਾਮ
ਸਰ ਝੁਕਾਯੇ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਸ਼ਹਰ-ਏ-ਯਾਰਾਂ ਕੀ ਤਰਫ਼

ਸ਼ਹਰ-ਏ-ਯਾਰਾਂ ਜਿਸਮੇਂ ਇਸ ਦਮ ਢੂੰਢਤੀ ਫਿਰਤੀ ਹੈ ਮੌਤ
ਸ਼ੇਰਦਿਲ ਬਾਂਕੋਂ ਮੇਂ ਅਪਨੇ ਤੀਰ-ਓ-ਨਸ਼ਤਰ ਕੇ ਹਦਫ਼

ਇਕ ਤਰਫ਼ ਬਜਤੀ ਹੈਂ ਜੋਸ਼-ਏ-ਜ਼ੀਸਤ ਕੀ ਸ਼ਹਨਾਈਯਾਂ

ਇਕ ਤਰਫ਼ ਚਿੰਘਾੜਤੇ ਹੈਂ ਅਹਰਮਨ ਕੇ ਤਬਲ-ਓ-ਦਫ਼

ਜਾਕੇ ਕਹਨਾ, ਐ ਸਬਾ, ਬਾਦ ਅਜ਼ ਸਲਾਮ-ਏ-ਦੋਸਤੀ
ਆਜ ਸ਼ਬ ਜਿਸ ਦਮ ਗੁਜ਼ਰ ਹੋ ਸ਼ਹਰ-ਏ-ਯਾਰਾਂ ਕੀ ਤਰਫ਼

ਦਸ਼ਤ-ਏ-ਸਬ ਮੇਂ ਇਸ ਘੜੀ ਚੁਪਚਾਪ ਹੈ ਸ਼ਾਯਦ ਰਵਾਂ
ਸਾਕੀ-ਏ-ਸੁਬਹ-ਏ-ਤਰਬ, ਨਗ਼ਮਾ-ਬ-ਲਬ, ਸਾਗ਼ਰ-ਬ-ਕਫ਼

ਵੋ ਪਹੁੰਚ ਜਾਯੇ ਤੋ ਹੋਗੀ ਫਿਰ ਸੇ ਬਰਪਾ ਅੰਜੁਮਨ
ਔਰ ਤਰਤੀਬ-ਏ-ਮੁਕਾਮ-ਓ-ਮਨਸਬ-ਓ-ਜਾਹ-ਓ-ਸ਼ਰਫ਼

(ਤਿਫ਼ਲ=ਬੱਚਾ, ਹੁਜਰੋਂ=ਕੋਠੜੀਆਂ, ਹਦਫ਼=ਨਿਸ਼ਾਨਾ, ਜ਼ੀਸਤ=ਜੀਵਨ,
ਅਹਰਮਨ=ਬਦੀ ਦਾ ਖ਼ੁਦਾ, ਸਾਗ਼ਰ-ਬ-ਕਫ਼=ਹੱਥ ਵਿਚ ਜਾਮ)

ਖ਼ੁਸ਼ਾ ਜ਼ਮਾਨਤ-ਏ-ਗ਼ਮ

ਦਯਾਰ-ਏ-ਯਾਰ ਤਿਰੀ ਜੋਸ਼-ਏ-ਜੁਨੂੰ ਪੇ ਸਲਾਮ
ਮਿਰੇ ਵਤਨ ਤਿਰੇ ਦਾਮਨ-ਏ-ਤਾਰ-ਤਾਰ ਕੀ ਖ਼ੈਰ
ਰਹ-ਏ-ਯਕੀਂ ਤਿਰੀ ਅਫ਼ਸਾਨੇ-ਖ਼ਾਕ-ਓ-ਖ਼ੂੰ ਪੇ ਸਲਾਮ
ਮਿਰੇ ਚਮਨ ਤਿਰੇ ਜ਼ਖ਼ਮੋਂ ਕੇ ਲਾਲਾਜ਼ਾਰ ਕੀ ਖ਼ੈਰ
ਹਰ ਏਕ ਖ਼ਾਨਾ-ਏ-ਵੀਰਾਂ ਕੀ ਤੀਰਗੀ ਪੇ ਸਲਾਮ
ਹਰ ਏਕ ਖ਼ਾਕ-ਬ-ਸਰ ਖ਼ਾਨਮਾਂ-ਖ਼ਰਾਬ ਕੀ ਖ਼ੈਰ
ਹਰ ਏਕ ਕੁਸ਼ਤਾ-ਏ-ਨਾਹਕ ਕੀ ਖ਼ਾਮਸ਼ੀ ਪੇ ਸਲਾਮ
ਹਰੇਕ ਦੀਦਾ-ਏ-ਪੁਰਨਮ ਕੀ ਆਬ-ਓ-ਤਾਬ ਕੀ ਖ਼ੈਰ
ਰਵਾਂ ਰਹੇ ਯੇ ਰਵਾਯਤ, ਖ਼ੁਸ਼ਾ ਜ਼ਮਾਨਤ-ਏ-ਗ਼ਮ
ਨਿਸ਼ਾਤ-ਏ-ਖ਼ਤਮ-ਏ-ਗ਼ਮ-ਏ-ਕਾਯਨਾਤ ਸੇ ਪਹਲੇ
ਹਰ ਇਕ ਕੇ ਸਾਥ ਰਹੇ ਦੌਲਤ-ਏ-ਅਮਾਨਤ-ਏ-ਗ਼ਮ
ਕੋਈ ਨਜਾਤ ਨ ਪਾਯੇ ਨਜਾਤ ਸੇ ਪਹਲੇ
ਸੁਕੂੰ ਮਿਲੇ ਨ ਕਭੀ ਤੇਰੇ ਪਾ-ਫ਼ਿਗਾਰੋਂ ਕੋ
ਜਮਾਲ-ਏ-ਖ਼ੂਨ-ਏ-ਸਰ-ਏ-ਖ਼ਾਰ ਕੋ ਨਜ਼ਰ ਨ ਲਗੇ
ਅਮਾਂ ਮਿਲੀ ਨ ਕਹੀਂ ਤੇਰੇ ਜਾਂਨਿਸਾਰੋਂ ਕੋ
ਜਲਾਲ-ਏ-ਫ਼ਰਕ-ਏ-ਸਰ-ਏ-ਦਾਰ ਕੋ ਨਜ਼ਰ ਨ ਲਗੇ

(ਖ਼ਾਨਾ-ਏ-ਵੀਰਾਂ=ਉਜੜਿਆ ਘਰ, ਕੁਸ਼ਤਾ-ਏ-ਨਾਹਕ=ਬੇਇਨਸਾਫੀ
ਦਾ ਮਾਰਿਆ, ਖ਼ੁਸ਼ਾ=ਧੰਨ ਹੈ, ਪਾ-ਫ਼ਿਗਾਰੋਂ=ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਪੈਰਾਂ ਵਾਲੇ,
ਜਲਾਲ-ਏ-ਫ਼ਰਕ-ਏ-ਸਰ-ਏ-ਦਾਰ=ਫਾਸੀ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਦਾ ਤੇਜ਼)

ਜਬ ਤੇਰੀ ਸਮੰਦਰ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ

ਯਹ ਧੂਪ ਕਿਨਾਰਾ, ਸ਼ਾਮ ਢਲੇ
ਮਿਲਤੇ ਹੈਂ ਦੋਨੋਂ ਵਕਤ ਜਹਾਂ

ਜੋ ਰਾਤ ਨ ਦਿਨ, ਜੋ ਆਜ ਨ ਕਲ
ਪਲ-ਭਰ ਕੋ ਅਮਰ, ਪਲ-ਭਰ ਮੇਂ ਧੁਆਂ
ਇਸ ਧੂਪ ਕਿਨਾਰੇ, ਪਲ ਦੋ ਪਲ
ਹੋਂਠੋਂ ਕੀ ਲਪਕ
ਬਾਂਹੋਂ ਕੀ ਖ਼ਨਕ
ਯਹ ਮੇਲ ਹਮਾਰਾ, ਝੂਠ ਨ ਸਚ
ਕਯੋਂ ਰਾਰ ਕਰੋ, ਕਯੋਂ ਦੋਸ਼ ਧਰੋ
ਕਿਸ ਕਾਰਨ ਝੂਠੀ ਬਾਤ ਕਰੋ
ਜਬ ਤੇਰੀ ਸਮੰਦਰ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ
ਇਸ ਸ਼ਾਮ ਕਾ ਸੂਰਜ ਡੂਬੇਗਾ
ਸੁਖ ਸੋਯੇਂਗੇ ਘਰ-ਦਰ ਵਾਲੇ
ਔਰ ਰਾਹੀ ਅਪਨੀ ਰਹ ਲੇਗਾ

ਰੰਗ ਹੈ ਦਿਲ ਕਾ ਮਿਰੇ

ਤੁਮ ਨ ਆਯੇ ਥੇ ਤੋ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਵਹੀ ਥੀ ਕਿ ਜੋ ਹੈ
ਆਸਮਾਂ ਹੱਦ-ਏ-ਨਜ਼ਰ, ਰਾਹਗੁਜ਼ਰ- ਰਾਹਗੁਜ਼ਰ, ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਮਯ-
ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਮਯ
ਔਰ ਅਬ ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਮਯ, ਰਾਹਗੁਜ਼ਰ, ਰੰਗ-ਏ-ਫ਼ਲਕ
ਰੰਗ ਹੈ ਦਿਲ ਕਾ ਮਿਰੇ "ਖ਼ੂਨੇ-ਜਿਗਰ ਹੋਨੇ ਤਕ"
ਚੰਪਈ ਰੰਗ ਕਭੀ, ਰਾਹਤ-ਏ-ਦੀਦਾਰ ਕਾ ਰੰਗ
ਸੁਰਮਈ ਰੰਗ ਕੀ ਹੈ ਸਾਅਤੇ-ਬੇਜ਼ਾਰ ਕਾ ਰੰਗ
ਜ਼ਰਦ ਪੱਤੋਂ ਕਾ, ਖ਼ਸ-ਓ-ਖ਼ਾਰ ਕਾ ਰੰਗ
ਸੁਰਖ਼ ਫੂਲੋਂ ਕਾ, ਦਹਕਤੇ ਹੁਏ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਕਾ ਰੰਗ
ਜ਼ਹਰ ਕਾ ਰੰਗ, ਲਹੂ ਰੰਗ, ਸ਼ਬੇ-ਤਾਰ ਕਾ ਰੰਗ
ਆਸਮਾਂ, ਰਾਹਗੁਜ਼ਰ, ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਮਯ-
ਕੋਈ ਭੀਗਾ ਹੁਆ ਦਾਮਨ, ਕੋਈ ਦੁਖਤੀ ਹੁਈ ਰਗ
ਕੋਈ ਹਰ ਲਹਜ਼ਾ ਬਦਲਤਾ ਹੁਆ ਆਈਨਾ ਹੈ

ਅਬ ਜੋ ਆਯੇ ਹੋ ਤੋ ਠਹਰੋ ਕਿ ਕੋਈ ਰੰਗ, ਕੋਈ ਰੁਤ, ਕੋਈ ਸ਼ੈ
ਏਕ ਜਗਹ ਪਰ ਠਹਰੇ
ਫਿਰ ਸੇ ਇਕ ਬਾਰ ਹਰ ਇਕ ਚੀਜ਼ ਵਹੀ ਹੋ ਕਿ ਜੋ ਹੈ
ਆਸਮਾਂ ਹੱਦ-ਏ-ਨਜ਼ਰ, ਰਾਹਗੁਜ਼ਰ- ਰਾਹਗੁਜ਼ਰ, ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਮਯ-
ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਮਯ

(ਸਾਅਤੇ-ਬੇਜ਼ਾਰ=ਸ਼ਗੁਨ ਜਾਨਣ ਦੀ ਬੇਚੈਨੀ, ਖ਼ਸ-ਓ-ਖ਼ਾਰ=
ਸੁਗੰਧਿਤ ਘਾਹ ਤੇ ਕੰਡੇ, ਸ਼ਬੇ-ਤਾਰ=ਕਾਲੀ ਰਾਤ)

ਪਾਸ ਰਹੋ

ਤੁਮ ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਰਹੋ
ਮੇਰੇ ਕਾਤਿਲ, ਮੇਰੇ ਦਿਲਦਾਰ, ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਰਹੋ
ਜਿਸ ਘੜੀ ਰਾਤ ਚਲੇ
ਆਸਮਾਨੋਂ ਕਾ ਲਹੂ ਪੀ ਕੇ ਸਿਯਹ ਰਾਤ ਚਲੇ
ਮਰਹਮ-ਏ-ਮੁਸ਼ਕ ਲੀਯੇ ਨਸ਼ਤਰ-ਏ-ਅਲਮਾਸ ਲੀਯੇ
ਬੈਨ ਕਰਤੀ ਹੁਈ, ਹੰਸਤੀ ਹੁਈ, ਗਾਤੀ ਨਿਕਲੇ
ਦਰਦ ਕੀ ਕਾਸਨੀ ਪਾਜ਼ੇਬ ਬਜਾਤੀ ਨਿਕਲੇ
ਜਿਸ ਘੜੀ ਸੀਨੋਂ ਮੇਂ ਡੂਬੇ ਹੁਏ ਦਿਲ
ਆਸਤੀਨੋਂ ਮੇਂ ਨਿਹਾਂ ਹਾਥੋਂ ਕੀ ਰਹ ਤਕਨੇ ਲਗੇਂ
ਆਸ ਲੀਯੇ
ਔਰ ਬੱਚੋਂ ਕੇ ਬਿਲਖਨੇ ਕੀ ਤਰਹ ਕੁਲਕੁਲੇ-ਮਯ
ਬਹਰੇ-ਨਾਸੂਦਗੀ ਮਚਲੇ ਤੋ ਮਨਾਯੇ ਨ ਮਨੇ
ਜਬ ਕੋਈ ਬਾਤ ਬਨਾਯੇ ਨ ਬਨੇ
ਜਬ ਨ ਕੋਈ ਬਾਤ ਚਲੇ
ਜਿਸ ਘੜੀ ਰਾਤ ਚਲੇ
ਜਿਸ ਘੜੀ ਮਾਤਮੀ ਸੁਨਸਾਨ, ਸਿਯਹ ਰਾਤ ਚਲੇ
ਪਾਸ ਰਹੋ
ਮੇਰੇ ਕਾਤਿਲ, ਮੇਰੇ ਦਿਲਦਾਰ, ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਰਹੋ

(ਮਰਹਮ-ਏ-ਮੁਸ਼ਕ=ਕਸਤੂਰੀ ਦਾ ਲੇਪ, ਅਲਮਾਸ=ਹੀਰਾ,
ਨਿਹਾਂ=ਲੁਕੇ ਹੋਏ, ਬਹਰੇ-ਨਾਸੂਦਗੀ=ਅਸੰਤੋਖ ਦਾ ਸਾਗਰ)

ਮੰਜ਼ਰ

ਰਹਗੁਜ਼ਰ, ਸਾਯੇ, ਸ਼ਜਰ, ਮੰਜ਼ਿਲ-ਓ-ਦਰ, ਹਲਕਾ-ਏ-ਬਾਮ
ਬਾਮ ਪਰ ਸੀਨਾ-ਏ-ਮਹਤਾਬ ਖੁਲਾ ਆਹਿਸਤਾ
ਜਿਸ ਤਰਹ ਖੋਲੇ ਕੋਈ ਬੰਦੇ-ਕਬਾ ਆਹਿਸਤਾ
ਹਲਕਾ-ਏ-ਬਾਮ ਤਲੇ, ਸਾਯੋਂ ਕਾ ਠਹਰਾ ਹੁਆ ਨੀਲ
ਨੀਲ ਕੀ ਝੀਲ
ਝੀਲ ਮੇਂ ਚੁਪਕੇ ਸੇ ਤੈਰਾ ਕਿਸੀ ਪੱਤੇ ਕਾ ਹੁਬਾਬ
ਏਕ ਪਲ ਤੈਰਾ, ਚਲਾ, ਫੂਟ ਗਯਾ ਆਹਿਸਤਾ
ਬਹੁਤ ਆਹਿਸਤਾ, ਬਹੁਤ ਹਲਕਾ, ਖ਼ੁਨੁਕ ਰੰਗੇ-ਸ਼ਰਾਬ
ਮੇਰੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਮੇਂ ਢਲਾ ਆਹਿਸਤਾ
ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਓ-ਜਾਮ, ਸੁਰਾਹੀ, ਤੇਰੇ ਹਾਥੋਂ ਕੇ ਗੁਲਾਬ
ਜਿਸ ਤਰਹ ਦੂਰ ਕਿਸੀ ਖ਼ਵਾਬ ਕਾ ਨਕਸ਼
ਆਪ ਹੀ ਆਪ ਬਨਾ, ਔਰ ਮਿਟਾ ਆਹਿਸਤਾ

ਦਿਲ ਨੇ ਦੁਹਰਾਯਾ ਕੋਈ ਹਰਫ਼-ਏ-ਵਫ਼ਾ ਆਹਿਸਤਾ
ਤੁਮਨੇ ਕਹਾ, "ਆਹਿਸਤਾ !"
ਚਾਂਦ ਨੇ ਝੁਕ ਕੇ ਕਹਾ
"ਔਰ ਜ਼ਰਾ ਆਹਿਸਤਾ !"

(ਸ਼ਜਰ=ਰੁੱਖ, ਮਹਤਾਬ=ਚੰਨ, ਹੁਬਾਬ=ਬੁਲਬੁਲਾ, ਖ਼ੁਨੁਕ=ਠੰਢਾ)