ਮਜਾਜ਼ ਲਖਨਵੀ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ

ਅਸਰਾਰ-ਉਲ-ਹੱਕ ਮਜਾਜ਼ (੧੯੧੧-੫ ਦਿਸੰਬਰ ੧੯੫੫) ਉਰਦੂ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ ਸਨ । ਉਹ ਆਪਣੀ ਰੁਮਾਂਸਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਕਵਿਤਾ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਨਜ਼ਮਾਂ ਲਿਖੀਆਂ । ਮਜਾਜ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਉੱਤਰਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਰਾ ਬੰਕੀ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਰਦੌਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਵਿਦਿਆ ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਆਗਰੇ ਤੋਂ ਲਈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀ.ਏ. ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ । ਉਹ ਫ਼ਾਨੀ ਬਦਾਯੂਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਸਤਾਦ ਮੰਨਦੇ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ 'ਤਰੱਕੀ ਪਸੰਦ ਤਹਿਰੀਕ' ਦੇ ਉੱਘੇ ਕਵੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਫ਼ੈਜ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਗਾਇਕ' ਕਿਹਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸ਼ਬ-ਏ-ਤਾਬ, ਆਹੰਗ, ਨਜ਼ਰ-ਏ-ਦਿਲ, ਖ਼ਵਾਬ-ਏ-ਸਹਰ, ਵਤਨ ਆਸ਼ੋਬ ਅਤੇ ਸਾਜ਼-ਏ-ਨੌ ਹਨ ।

1. ਆਵਾਰਾ

ਸ਼ਹਰ ਕੀ ਰਾਤ ਔਰ ਮੈਂ, ਨਾਸ਼ਾਦ-ਓ-ਨਾਕਾਰਾ ਫਿਰੂੰ
ਜਗਮਗਾਤੀ ਜਾਗਤੀ, ਸੜਕੋਂ ਪੇ ਆਵਾਰਾ ਫਿਰੂੰ
ਗ਼ੈਰ ਕੀ ਬਸਤੀ ਹੈ, ਕਬ ਤਕ ਦਰ-ਬ-ਦਰ ਮਾਰਾ ਫਿਰੂੰ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਝਿਲਮਿਲਾਤੇ ਕੁਮਕਮੋਂ ਕੀ, ਰਾਹ ਮੇਂ ਜ਼ੰਜੀਰ ਸੀ
ਰਾਤ ਕੇ ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ, ਦਿਨ ਕੀ ਮੋਹਿਨੀ ਤਸਵੀਰ ਸੀ
ਮੇਰੇ ਸੀਨੇ ਪਰ ਮਗਰ, ਚਲਤੀ ਹੁਈ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਸੀ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਯੇ ਰੁਪਹਲੀ ਛਾਂਵ, ਯੇ ਆਕਾਂਸ ਪਰ ਤਾਰੋਂ ਕਾ ਜਾਲ
ਜੈਸੇ ਸੂਫ਼ੀ ਕਾ ਤਸੱਵੁਰ, ਜੈਸੇ ਆਸ਼ਿਕ ਕਾ ਖ਼ਯਾਲ
ਆਹ ਲੇਕਿਨ ਕੌਨ ਸਮਝੇ, ਕੌਨ ਜਾਨੇ ਜੀ ਕਾ ਹਾਲ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਫਿਰ ਵੋ ਟੂਟਾ ਏਕ ਸਿਤਾਰਾ, ਫਿਰ ਵੋ ਛੂਟੀ ਫੁਲਝੜੀ
ਜਾਨੇ ਕਿਸਕੀ ਗੋਦ ਮੇਂ, ਆਈ ਯੇ ਮੋਤੀ ਕੀ ਲੜੀ
ਹੂਕ ਸੀ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਉਠੀ, ਚੋਟ ਸੀ ਦਿਲ ਪਰ ਪੜੀ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਰਾਤ ਹੰਸ-ਹੰਸ ਕਰ ਯੇ ਕਹਤੀ ਹੈ, ਕਿ ਮਯਖਾਨੇ ਮੇਂ ਚਲ
ਫਿਰ ਕਿਸੀ ਸ਼ਹਨਾਜ਼-ਏ-ਲਾਲਾਰੁਖ਼ ਕੇ, ਕਾਸ਼ਾਨੇ ਮੇਂ ਚਲ
ਯੇ ਨਹੀਂ ਮੁਮਕਿਨ ਤੋ ਫਿਰ, ਐ ਦੋਸਤ ਵੀਰਾਨੇ ਮੇਂ ਚਲ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਹਰ ਤਰਫ਼ ਬਿਖਰੀ ਹੁਈ, ਰੰਗੀਨੀਯਾਂ ਰਾਨਾਈਯਾਂ
ਹਰ ਕਦਮ ਪਰ ਇਸ਼ਰਤੇਂ, ਲੇਤੀ ਹੁਈ ਅੰਗੜਾਈਯਾਂ
ਬੜ੍ਹ ਰਹੀ ਹਂੈ ਗੋਦ ਫੈਲਾਯੇ ਹੁਯੇ ਰੁਸਵਾਈਆਂ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਰਾਸਤੇ ਮੇਂ ਰੁਕ ਕੇ ਦਮ ਲੂੰ, ਯੇ ਮੇਰੀ ਆਦਤ ਨਹੀਂ
ਲੌਟ ਕਰ ਵਾਪਸ ਚਲਾ ਜਾਊਂ, ਮੇਰੀ ਫ਼ਿਤਰਤ ਨਹੀਂ
ਔਰ ਕੋਈ ਹਮਨਵਾ ਮਿਲ ਜਾਯੇ, ਯੇ ਕਿਸਮਤ ਨਹੀਂ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਮੁੰਤਜ਼ਿਰ ਹੈ ਏਕ, ਤੂਫ਼ਾਨ-ਏ-ਬਲਾ ਮੇਰੇ ਲੀਯੇ
ਅਬ ਭੀ ਜਾਨੇ ਕਿਤਨੇ, ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਹੈਂ ਵਹਾਂ ਮੇਰੇ ਲੀਯੇ
ਪਰ ਮੁਸੀਬਤ ਹੈ ਮੇਰਾ, ਅਹਦ-ਏ-ਵਫ਼ਾ ਮੇਰੇ ਲੀਯੇ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਜੀ ਮੇਂ ਆਤਾ ਹੀ ਕਿ ਅਬ, ਅਹਦ-ਏ-ਵਫ਼ਾ ਭੀ ਤੋੜ ਦੂੰ
ਉਨਕੋ ਪਾ ਸਕਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ ਯੇ, ਆਸਰਾ ਭੀ ਛੋੜ ਦੂੰ
ਹਾਂ ਮੁਨਾਸਿਬ ਹੈ ਯੇ, ਜ਼ੰਜੀਰ-ਏ-ਹਵਾ ਭੀ ਤੋੜ ਦੂੰ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਏਕ ਮਹਲ ਕੀ ਆੜ ਸੇ, ਨਿਕਲਾ ਵੋ ਪੀਲਾ ਮਾਹਤਾਬ
ਜੈਸੇ ਮੁੱਲਾ ਕਾ ਅਮਾਮਾ, ਜੈਸੇ ਬਨੀਯੇ ਕੀ ਕਿਤਾਬ
ਜੈਸੇ ਮੁਫ਼ਲਿਸ ਕੀ ਜਵਾਨੀ, ਜੈਸੇ ਬੇਵਾ ਕਾ ਸ਼ਬਾਬ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਦਿਲ ਮੇਂ ਏਕ ਸ਼ੋਲਾ ਭੜਕ ਉਠਾ ਹੈ, ਆਖ਼ਿਰ ਕਯਾ ਕਰੂੰ
ਮੇਰਾ ਪੈਮਾਨਾ ਛਲਕ ਉਠਾ ਹੈ, ਆਖ਼ਿਰ ਕਯਾ ਕਰੂੰ
ਜਖ਼ਮ ਸੀਨੇ ਕਾ ਮਹਕ ਉਠਾ ਹੈ, ਆਖ਼ਿਰ ਕਯਾ ਕਰੂੰ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਮੁਫ਼ਲਿਸੀ ਔਰ ਯੇ ਮਜ਼ਾਹਿਰ, ਹੈਂ ਨਜ਼ਰ ਕੇ ਸਾਮਨੇ
ਸੈਂਕੜੋਂ ਚੰਗੇਜ਼-ਓ-ਨਾਦਿਰ, ਹੈਂ ਨਜ਼ਰ ਕੇ ਸਾਮਨੇ
ਸੈਂਕੜੋਂ ਸੁਲਤਾਨ-ਓ-ਜ਼ਾਬਰ, ਹੈਂ ਨਜ਼ਰ ਕੇ ਸਾਮਨੇ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਲੇ ਕੇ ਏਕ ਚੰਗੇਜ਼ ਕੇ, ਹਾਥੋਂ ਸੇ ਖੰਜ਼ਰ ਤੋੜ ਦੂੰ
ਤਾਜ ਪਰ ਉਸਕੇ ਦਮਕਤਾ, ਹੈ ਜੋ ਪੱਥਰ ਤੋੜ ਦੂੰ
ਕੋਈ ਤੋੜੇ ਯਾ ਨ ਤੋੜੇ, ਮੈਂ ਹੀ ਬੜ੍ਹਕਰ ਤੋੜ ਦੂੰ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਬੜ੍ਹ ਕੇ ਇਸ ਇੰਦਰ-ਸਭਾ ਕਾ, ਸਾਜ਼-ਓ-ਸਾਮਾਂ ਫੂੰਕ ਦੂੰ
ਇਸ ਕਾ ਗੁਲਸ਼ਨ ਫੂੰਕ ਦੂੰ, ਉਸ ਕਾ ਸ਼ਬਿਸਤਾਂ ਫੂੰਕ ਦੂੰ
ਤਖ਼ਤ-ਏ-ਸੁਲਤਾਂ ਕਯਾ, ਮੈਂ ਸਾਰਾ ਕਸਰ-ਏ-ਸੁਲਤਾਂ ਫੂੰਕ ਦੂੰ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

ਜੀ ਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ, ਯੇ ਮੁਰਦਾ ਚਾਂਦ-ਤਾਰੇ ਨੋਂਚ ਲੂੰ
ਇਸ ਕਿਨਾਰੇ ਨੋਂਚ ਲੂੰ, ਔਰ ਉਸ ਕਿਨਾਰੇ ਨੋਂਚ ਲੂੰ
ਏਕ ਦੋ ਕਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਯਾ, ਸਾਰੇ ਕੇ ਸਾਰੇ ਨੋਂਚ ਲੂੰ
ਐ ਗ਼ਮ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ, ਐ ਵਹਸ਼ਤ-ਏ-ਦਿਲ ਕਯਾ ਕਰੂੰ

(ਨਾਸ਼ਾਦ=ਦੁਖੀ, ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ=ਤਲਵਾਰ, ਤਸੱਵੁਰ=ਸੋਚ,
ਸ਼ਹਨਾਜ਼-ਏ-ਲਾਲਾਰੁਖ਼=ਅਦਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰਖ਼ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਵਾਲੀ,
ਇਸ਼ਰਤ=ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਫ਼ਿਤਰਤ=ਸੁਭਾਅ, ਹਮਨਵਾ=ਸਾਥੀ,
ਮੁੰਤਜ਼ਿਰ=ਉਡੀਕਵਾਨ, ਮਾਹਤਾਬ=ਚੰਨ, ਕਾਸ਼ਾਨਾ=ਘਰ,
ਮੁਫ਼ਲਿਸ=ਗਰੀਬ, ਬੇਵਾ ਕਾ ਸ਼ਬਾਬ=ਵਿਧਵਾ ਦੀ ਜਵਾਨੀ,
ਮਜ਼ਾਹਿਰ=ਦਿਸੀਆਂ ਚੀਜਾਂ)
2. ਅਪਨੇ ਦਿਲ ਕੋ ਦੋਨੋਂ ਆਲਮ ਸੇ ਉਠਾ ਸਕਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਅਪਨੇ ਦਿਲ ਕੋ ਦੋਨੋਂ ਆਲਮ ਸੇ ਉਠਾ ਸਕਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ
ਕਯਾ ਸਮਝਤੀ ਹੋ ਕਿ ਤੁਮ ਕੋ ਭੀ ਭੁਲਾ ਸਕਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ ।

ਕੌਨ ਤੁਮਸੇ ਛੀਨ ਸਕਤਾ ਹੈ ਮੁਝੇ ਕਯਾ ਵਹਮ ਹੈ
ਖੁਦ ਜਲੇਖਾ ਸੇ ਭੀ ਤੋ ਦਾਮਨ ਬਚਾ ਸਕਤਾ ਹੂੰ

ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੁਮ ਪੈਦਾ ਕਰੋ ਪਹਲੇ ਮੇਰੀ ਸੀ ਜੁਰਰਤੇਂ
ਔਰ ਫਿਰ ਦੇਖੋ ਕਿ ਤੁਮਕੋ ਕਯਾ ਬਨਾ ਸਕਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਦਫ਼ਨ ਕਰ ਸਕਤਾ ਹੂੰ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ ਰਾਜ਼ ਕੋ
ਔਰ ਤੁਮ ਚਾਹੋ ਤੋ ਅਫ਼ਸਾਨਾ ਬਨਾ ਸਕਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਤੁਮ ਸਮਝਤੀ ਹੋ ਕਿ ਹੈਂ ਪਰਦੇ ਬਹੁਤ ਸੇ ਦਰਮਿਯਾਂ
ਮੈਂ ਯਹ ਕਹਤਾ ਹੂੰ ਕਿ ਹਰ ਪਰਦਾ ਉਠਾ ਸਕਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਤੁਮ ਕਿ ਬਨ ਸਕਤੀ ਹੋ ਹਰ ਮਹਫ਼ਿਲ ਮੇਂ ਫਿਰਦੌਸ-ਏ-ਨਜ਼ਰ
ਮੁਝ ਕੋ ਯਹ ਦਾਵਾ ਕਿ ਹਰ ਮਹਫ਼ਿਲ ਪੇ ਛਾ ਸਕਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਆਓ ਮਿਲਕਰ ਇੰਕਿਲਾਬ ਤਾਜ਼ਾ ਪੈਦਾ ਕਰੇਂ
ਦਹਰ ਪਰ ਇਸ ਤਰਹ ਛਾ ਜਾਏਂ ਕਿ ਸਬ ਦੇਖਾ ਕਰੇਂ

(ਜੁਰਰਤ=ਹਿੰਮਤ, ਰਾਜ਼=ਭੇਤ, ਅਫ਼ਸਾਨਾ=ਕਹਾਣੀ,
ਫਿਰਦੌਸ=ਸਵਰਗ, ਦਹਰ=ਹਨੇਰਾ)
3. ਇਜ਼ਨ-ਏ-ਖ਼ਿਰਾਮ ਲੇਤੇ ਹੁਯੇ ਆਸਮਾਂ ਸੇ ਹਮ

ਇਜ਼ਨ-ਏ-ਖ਼ਿਰਾਮ ਲੇਤੇ ਹੁਯੇ ਆਸਮਾਂ ਸੇ ਹਮ
ਹਟਕਰ ਚਲੇ ਹੈਂ ਰਹਗੁਜ਼ਰ-ਏ-ਕਾਰਵਾਂ ਸੇ ਹਮ

ਕਯੋਂਕਰ ਹੁਆ ਹੈ ਫ਼ਾਸ਼ ਜ਼ਮਾਨੇ ਪੇ ਕਯਾ ਕਹੇਂ
ਵੋ ਰਾਜ਼-ਏ-ਦਿਲ ਜੋ ਕਹ ਨ ਸਕੇ ਰਾਜ਼ਦਾਂ ਸੇ ਹਮ

ਹਮਦਮ ਯਹੀ ਹੈ ਰਹਗੁਜ਼ਰ-ਏ-ਯਾਰ-ਏ-ਖ਼ੁਸ਼ਖ਼ਿਰਾਮ
ਗੁਜ਼ਰੇ ਹੈਂ ਲਾਖ ਬਾਰ ਇਸੀ ਕਹਕਸ਼ਾਂ ਸੇ ਹਮ

ਕਯਾ ਕਯਾ ਹੁਆ ਹੈ ਹਮ ਸੇ ਜੁਨੂੰ ਮੇਂ ਨ ਪੂਛੀਯੇ
ਉਲਝੇ ਕਭੀ ਜ਼ਮੀਂ ਸੇ ਕਭੀ ਆਸਮਾਂ ਸੇ ਹਮ

ਠੁਕਰਾ ਦੀਯੇ ਹੈਂ ਅਕਲ-ਓ-ਖ਼ਿਰਦ ਕੇ ਸਨਮਕਦੇ
ਘਬਰਾ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਕਸ਼ਮਕਸ਼-ਏ-ਇਮਤੇਹਾਂ ਸੇ ਹਮ

ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਹੈਂ ਹਮਕੋ ਇਸ਼ਕ ਨੇ ਵੋ ਜੁਰਰਤੇਂ 'ਮਜਾਜ਼'
ਡਰਤੇ ਨਹੀਂ ਸਿਯਾਸਤ-ਏ-ਅਹਲ-ਏ-ਜਹਾਂ ਸੇ ਹਮ

(ਇਜ਼ਨ-ਏ-ਖ਼ਿਰਾਮ=ਤੁਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ, ਫ਼ਾਸ਼=
ਜਾਹਿਰ, ਰਾਜ਼ਦਾਂ=ਮਹਿਰਮ,ਭੇਤ ਜਾਨਣ ਵਾਲਾ,
ਖ਼ੁਸ਼ਖ਼ਿਰਾਮ=ਮਸਤ ਚਾਲ, ਕਹਕਸਾਂ=ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ,
ਅਕਲ-ਓ-ਖ਼ਿਰਦ=ਸੋਚ ਸਮਝ)
4. ਸਾਰਾ ਆਲਮ ਗੋਸ਼ ਬਰ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ

ਸਾਰਾ ਆਲਮ ਗੋਸ਼ ਬਰ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ ।
ਆਜ ਕਿਨ ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ ਦਿਲ ਕਾ ਸਾਜ਼ ਹੈ ।

ਹਾਂ ਜ਼ਰਾ ਜੁਰਰਤ ਦਿਖਾ ਐ ਜਜ਼ਬਾ-ਏ-ਦਿਲ,
ਹੁਸਨ ਕੋ ਪਰਦੇ ਪੇ ਅਪਨੇ ਨਾਜ਼ ਹੈ ।

ਕਮਨਸ਼ੀਂ ਦਿਲ ਕੀ ਹਕੀਕਤ ਕਯਾ ਕਹੂੰ,
ਸੋਜ਼ ਮੇਂ ਡੂਬਾ ਹੁਆ ਇਕ ਸਾਜ਼ ਹੈ ।

ਆਪ ਕੀ ਮਖ਼ਮੂਰ ਆਂਖੋਂ ਕੀ ਕਸਮ,
ਮੇਰੀ ਮੈਖ਼ਵਾਰੀ ਅਭੀ ਤਕ ਰਾਜ਼ ਹੈ ।

ਹੰਸ ਦੀਯੇ ਵੋ ਮੇਰੇ ਰੋਨੇ ਪਰ ਮਗਰ,
ਉਨ ਕੇ ਹੰਸ ਦੇਨੇ ਮੇਂ ਭੀ ਏਕ ਰਾਜ਼ ਹੈ ।

ਛੁਪ ਗਏ ਵੋ ਸਾਜ਼-ਏ-ਹਸਤੀ ਛੇੜ ਕਰ,
ਅਬ ਤੋ ਬਸ ਆਵਾਜ਼ ਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ ।

ਹੁਸਨ ਕੋ ਨਾਹਕ ਪਸ਼ੇਮਾਂ ਕਰ ਦੀਯਾ,
ਐ ਜੁਨੂੰ ਯੇ ਭੀ ਕੋਈ ਅੰਦਾਜ਼ ਹੈ ।

ਸਾਰੀ ਮਹਫ਼ਿਲ ਜਿਸ ਪੇ ਝੂਮ ਉਠੀ 'ਮਜਾਜ਼',
ਵੋ ਤੋ ਆਵਾਜ਼-ਏ-ਸ਼ਿਕਸਤ-ਏ-ਸਾਜ਼ ਹੈ ।

(ਆਲਮ=ਦੁਨੀਆਂ, ਗੋਸ਼ ਬਰ ਆਵਾਜ਼=ਹੁਕਮ
ਉਡੀਕਦਾ,ਮਖ਼ਮੂਰ=ਮਸਤ,ਨਸ਼ੀਲੀਆਂ,
ਮੈਖ਼ਵਾਰੀ=ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ, ਰਾਜ਼=ਭੇਤ, ਹਸਤੀ=
ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਨਾਹਕ=ਐਵੇਂ ਹੀ, ਸ਼ਿਕਸਤ=ਟੁੱਟਿਆ)
5. ਉਸਨੇ ਜਬ ਕਹਾ ਮੁਝਸੇ ਗੀਤ ਏਕ ਸੁਨਾ ਦੋ ਨ

ਉਸਨੇ ਜਬ ਕਹਾ ਮੁਝਸੇ ਗੀਤ ਏਕ ਸੁਨਾ ਦੋ ਨ
ਸਰਦ ਹੈ ਫਿਜ਼ਾ ਦਿਲ ਕੀ, ਆਗ ਤੁਮ ਲਗਾ ਦੋ ਨ

ਕਯਾ ਹਸੀਂ ਤੇਵਰ ਥੇ, ਕਯਾ ਲਤੀਫ਼ ਲਹਜਾ ਥਾ
ਆਰਜ਼ੂ ਥੀ ਹਸਰਤ ਥੀ ਹੁਕਮ ਥਾ ਤਕਾਜਾ ਥਾ

ਗੁਨਗੁਨਾ ਕੇ ਮਸਤੀ ਮੇਂ ਸਾਜ਼ ਲੇ ਲੀਯਾ ਮੈਂਨੇ
ਛੇੜ ਹੀ ਦੀਯਾ ਆਖ਼ਿਰ ਨਗਮਾ-ਏ-ਵਫ਼ਾ ਮੈਂਨੇ

ਯਾਸ ਕਾ ਧੁਵਾਂ ਉਠਾ ਹਰ ਨਵਾ-ਏ-ਖਸਤਾ ਸੇ
ਆਹ ਕੀ ਸਦਾ ਨਿਕਲੀ ਬਰਬਤ-ਏ-ਸ਼ਿਕਸਤਾ ਸੇ

(ਫਿਜ਼ਾ=ਹਵਾ,ਮੌਸਮ, ਲਤੀਫ਼=ਨਰਮ,ਦਿਆਲੂ,
ਯਾਸ=ਆਸ,ਨਿਰਾਸ, ਨਵਾ=ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼,
ਬਰਬਤ=ਸਾਰੰਗੀ)
6. ਕਮਾਲ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਹੈ ਦੀਵਾਨਾ ਹੋ ਗਯਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਕਮਾਲ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਹੈ ਦੀਵਾਨਾ ਹੋ ਗਯਾ ਹੂੰ ਮੈਂ
ਯੇ ਕਿਸ ਕੇ ਹਾਥ ਸੇ ਦਾਮਨ ਛੁੜਾ ਰਹਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਤੁਮਹੀਂ ਤੋ ਹੋ ਜਿਸੇ ਕਹਤੀ ਹੈ ਨਾਖ਼ੁਦਾ ਦੁਨੀਯਾ
ਬਚਾ ਸਕੋ ਤੋ ਬਚਾ ਲੋ ਕਿ ਡੂਬਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਯੇ ਮੇਰੇ ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀਆਂ ਮ'ਅਜ਼ ਅੱਲਾਹ
ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ਰਾਜ਼ ਤੁਮਹੀਂ ਸੇ ਛੁਪਾ ਰਹਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਇਸ ਇਕ ਹਿਜਾਬ ਪੇ ਸੌ ਬੇ-ਹਿਜਾਬੀਯਾਂ ਸਦਕੇ
ਜਹਾਂ ਸੇ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ਤੁਮਕੋ ਦੇਖਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਬਤਾਨੇ ਵਾਲੇ ਵਹੀਂ ਪਰ ਬਤਾਤੇ ਹੈਂ ਮੰਜ਼ਿਲ
ਹਜ਼ਾਰ ਬਾਰ ਜਹਾਂ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰ ਚੁਕਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਕਭੀ ਯੇ ਜ਼ੋਮ ਕਿ ਤੂ ਮੁਝ ਸੇ ਛੁਪ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ
ਕਭੀ ਯੇ ਵਹਮ ਕਿ ਖ਼ੁਦ ਭੀ ਛੁਪਾ ਹੁਆ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਮੁਝੇ ਸੁਨੇ ਨ ਕੋਈ ਮਸਤ-ਏ-ਬਾਦਾ-ਏ-ਇਸ਼ਰਤ
'ਮਜਾਜ਼' ਟੂਟੇ ਹੁਯੇ ਦਿਲ ਕੀ ਇਕ ਸਦਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

(ਨਾਖ਼ੁਦਾ=ਮਲਾਹ, ਮ'ਅਜ਼ ਅੱਲਾਹ=ਰੱਬ ਦੀ ਮਿਹਰ
ਨਾਲ, ਹਿਜਾਬ=ਪਰਦਾ, ਜ਼ੋਮ=ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਮਸਤ-ਏ-
ਬਾਦਾ-ਏ-ਇਸ਼ਰਤ=ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਿਆ)
7. ਕੁਛ ਤੁਝਕੋ ਹੈ ਖ਼ਬਰ ਹਮ ਕਯਾ ਕਯਾ

ਕੁਛ ਤੁਝਕੋ ਹੈ ਖ਼ਬਰ ਹਮ ਕਯਾ ਕਯਾ
ਐ ਸ਼ੋਰਿਸ਼-ਏ-ਦੌਰਾਂ ਭੂਲ ਗਏ
ਵਹ ਜ਼ੁਲਫ਼-ਏ-ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਭੂਲ ਗਏ,
ਵਹ ਦੀਦਾ-ਏ-ਗਿਰਯਾਂ ਭੂਲ ਗਏ

ਐ ਸ਼ੌਕ-ਏ-ਨਜ਼ਾਰਾ ਕਯਾ ਕਹੀਏ
ਨਜ਼ਰੋਂ ਮੇਂ ਕੋਈ ਸੂਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਐ ਜ਼ੌਕ-ਏ-ਤਸੱਵੁਰ ਕਯਾ ਕੀਜੀਏ
ਹਮ ਸੂਰਤ-ਏ-ਜਾਨਾਂ ਭੂਲ ਗਏ

ਅਬ ਗੁਲ ਸੇ ਨਜ਼ਰ ਮਿਲਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਅਬ ਦਿਲ ਕੀ ਕਲੀ ਖਿਲਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਐ ਫ਼ਸਲ-ਏ-ਬਹਾਰਾਂ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋ,
ਹਮ ਲੁਤਫ਼-ਏ-ਬਹਾਰਾਂ ਭੂਲ ਗਏ

ਸਬ ਕਾ ਤੋ ਮਦਾਵਾ ਕਰ ਡਾਲਾ
ਅਪਨਾ ਹੀ ਮਦਾਵਾ ਕਰ ਨ ਸਕੇ
ਸਬ ਕੇ ਤੋ ਗਿਰੇਬਾਂ ਸੀ ਡਾਲੇ,
ਅਪਨਾ ਹੀ ਗਿਰੇਬਾਂ ਭੂਲ ਗਏ

ਯਹ ਅਪਨੀ ਵਫ਼ਾ ਕਾ ਆਲਮ ਹੈ,
ਅਬ ਉਨਕੀ ਜਫ਼ਾ ਕੋ ਕਯਾ ਕਹੀਏ
ਏਕ ਨਸ਼ਤਰ-ਏ-ਜ਼ਹਰਆਗੀਂ ਰਖ ਕਰ
ਨਜ਼ਦੀਕ ਰਗ-ਏ-ਜਾਂ ਭੂਲ ਗਏ

(ਸ਼ੋਰਿਸ਼-ਏ-ਦੌਰਾਂ=ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹਾਲਾਤ,
ਜ਼ੌਕ=ਮਜ਼ਾ,ਸੁਆਦ, ਫ਼ਸਲ-ਏ-ਬਹਾਰਾਂ=
ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ, ਮਦਾਵਾ=ਇਲਾਜ, ਗਿਰੇਬਾਂ=
ਗਲ, ਜ਼ਹਰਆਗੀਂ=ਜ਼ਹਿਰ ਭਿੱਜਿਆ)
8. ਬੋਲ ! ਅਰੀ, ਓ ਧਰਤੀ ਬੋਲ !

ਬੋਲ ! ਅਰੀ, ਓ ਧਰਤੀ ਬੋਲ !
ਰਾਜਸਿੰਹਾਸਨ ਡਾਵਾਂਡੋਲ !

ਬਾਦਲ, ਬਿਜਲੀ, ਰੈਨ ਅੰਧਿਆਰੀ, ਦੁਖ ਕੀ ਮਾਰੀ ਪਰਜਾ ਸਾਰੀ
ਬੂੜ੍ਹੇ, ਬੱਚੇ ਸਬ ਦੁਖੀਯਾ ਹੈਂ, ਦੁਖੀਯਾ ਨਰ ਹੈਂ, ਦੁਖੀਯਾ ਨਾਰੀ
ਬਸਤੀ-ਬਸਤੀ ਲੂਟ ਮਚੀ ਹੈ, ਸਬ ਬਨੀਯੇ ਹੈਂ ਸਬ ਵਯਾਪਾਰੀ
ਬੋਲ ! ਅਰੀ, ਓ ਧਰਤੀ ਬੋਲ !

ਕਲਜੁਗ ਮੇਂ ਜਗ ਕੇ ਰਖਵਾਲੇ ਚਾਂਦੀ ਵਾਲੇ ਸੋਨੇ ਵਾਲੇ,
ਦੇਸੀ ਹੋਂ ਯਾ ਪਰਦੇਸੀ ਹੋਂ, ਨੀਲੇ ਪੀਲੇ ਗੋਰੇ ਕਾਲੇ
ਮੱਖੀ ਭੁਨਗੇ ਭਿਨ-ਭਿਨ ਕਰਤੇ ਢੂੰਢੇ ਹੈਂ ਮਕੜੀ ਕੇ ਜਾਲੇ,
ਬੋਲ ! ਅਰੀ, ਓ ਧਰਤੀ ਬੋਲ !

ਕਯਾ ਅਫਰੰਗੀ, ਕਯਾ ਤਾਤਾਰੀ, ਆਂਖ ਬਚੀ ਔਰ ਬਰਛੀ ਮਾਰੀ
ਕਬ ਤਕ ਜਨਤਾ ਕੀ ਬੇਚੈਨੀ, ਕਬ ਤਕ ਜਨਤਾ ਕੀ ਬੇਜਾਰੀ,
ਕਬ ਤਕ ਸਰਮਾਏ ਕੇ ਧੰਦੇ, ਕਬ ਤਕ ਯਹ ਸਰਮਾਯਾਦਾਰੀ,
ਬੋਲ ! ਅਰੀ, ਓ ਧਰਤੀ ਬੋਲ !

ਨਾਮੀ ਔਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਹੀਂ ਹਮ, ਲੇਕਿਨ ਕਯਾ ਮਜ਼ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹਮ
ਧੋਖਾ ਔਰ ਮਜ਼ਦੂਰੋਂ ਕੋ ਦੇਂ, ਐਸੇ ਤੋ ਮਜ਼ਬੂਰ ਨਹੀਂ ਹਮ,
ਮੰਜ਼ਿਲ ਅਪਨੇ ਪਾਂਵ ਕੇ ਨੀਚੇ, ਮੰਜ਼ਿਲ ਸੇ ਅਬ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹਮ,
ਬੋਲ ! ਅਰੀ, ਓ ਧਰਤੀ ਬੋਲ !

ਬੋਲ ਕਿ ਤੇਰੀ ਖਿਦਮਤ ਕੀ ਹੈ, ਬੋਲ ਕਿ ਤੇਰਾ ਕਾਮ ਕੀਯਾ ਹੈ,
ਬੋਲ ਕਿ ਤੇਰੇ ਫਲ ਖਾਯੇ ਹੈਂ, ਬੋਲ ਕਿ ਤੇਰਾ ਦੂਧ ਪੀਯਾ ਹੈ,
ਬੋਲ ਕਿ ਹਮਨੇ ਹਸ਼ਰ ਉਠਾਯਾ, ਬੋਲ ਕਿ ਹਮਸੇ ਹਸ਼ਰ ਉਠਾ ਹੈ,
ਬੋਲ ਕਿ ਹਮਸੇ ਜਾਗੀ ਦੁਨੀਯਾ
ਬੋਲ ਕਿ ਹਮਸੇ ਜਾਗੀ ਧਰਤੀ
ਬੋਲ ! ਅਰੀ, ਓ ਧਰਤੀ ਬੋਲ !
ਰਾਜਸਿੰਹਾਸਨ ਡਾਵਾਂਡੋਲ !
9. ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ

ਕਲੇਜਾ ਫੁਕ ਰਹਾ ਹੈ ਔਰ ਜ਼ਬਾਂ ਕਹਨੇ ਸੇ ਆਰੀ ਹੈ,
ਬਤਾਊਂ ਕਯਾ ਤੁਮ੍ਹੇਂ ਕਯਾ ਚੀਜ਼ ਯਹ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਹੈ ।

ਯਹ ਵਹ ਆਂਧੀ ਹੈ ਜਿਸਕੇ ਰੌ ਮੇਂ ਮੁਫ਼ਲਿਸ ਕਾ ਨਸ਼ੇਮਨ ਹੈ,
ਯਹ ਵਹ ਬਿਜਲੀ ਹੈ ਜਿਸਕੀ ਜਦ ਮੇਂ ਹਰ ਦਹਕਾਂ ਕਾ ਖਿਰਮਨ ਹੈ ।

ਯਹ ਅਪਨੇ ਹਾਥ ਮੇਂ ਤਹਜ਼ੀਬ ਕਾ ਫ਼ਾਨੂਸ ਲੇਤੀ ਹੈ,
ਮਗਰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਕੇ ਤਨ ਸੇ ਲਹੂ ਤਕ ਚੂਸ ਲੇਤੀ ਹੈ ।

ਯਹ ਇੰਸਾਨੀ ਬਲਾ ਖ਼ੁਦ ਖ਼ੂਨ-ਏ-ਇੰਸਾਨੀ ਕੀ ਗਾਹਕ ਹੈ,
ਵਬਾ ਸੇ ਬੜ੍ਹਕਰ ਮੁਹਲਕ, ਮੌਤ ਸੇ ਬੜ੍ਹਕਰ ਭਯਾਨਕ ਹੈ ।

ਨ ਦੇਖੇ ਹੈਂ ਬੁਰੇ ਇਸਨੇ, ਨ ਪਰਖੇ ਹੈਂ ਭਲੇ ਇਸਨੇ,
ਸ਼ਿਕੰਜੋਂ ਮੇਂ ਜਕੜ ਕਰ ਘੋਂਟ ਡਾਲੇ ਹੈਂ ਗਲੇ ਇਸਨੇ ।

ਕਹੀਂ ਯਹ ਖ਼ੂੰ ਸੇ ਫਰਦੇ-ਮਾਲ ਵ ਜਰ ਤਹਰੀਰ ਕਰਤੀ ਹੈ,
ਕਹੀਂ ਯਹ ਹੱਡੀਆਂ ਚੁਨ ਕਰ ਮਹਲ ਤਾਮੀਰ ਕਰਤੀ ਹੈ ।

ਗ਼ਰੀਬੋਂ ਕਾ ਮੁਕੱਦਸ ਖ਼ੂੰ ਪੀ-ਪੀ ਕਰ ਬਹਕਤੀ ਹੈ,
ਮਹਲ ਮੇਂ ਨਾਚਤੀ ਹੈ ਰਕਸਗਾਹੋਂ ਮੇਂ ਥਿਰਕਤੀ ਹੈ ।

ਜਿਧਰ ਚਲਤੀ ਹੈ ਬਰਬਾਦੀ ਕੇ ਸਾਮਾਂ ਸਾਥ ਚਲਤੇ ਹੈਂ,
ਨਹੂਸਤ ਹਮਸਫ਼ਰ ਹੋਤੀ ਹੈ ਸ਼ੈਤਾਂ ਸਾਥ ਚਲਤੇ ਹੈਂ ।

ਯਹ ਅਕਸਰ ਟੂਟਕਰ ਮਾਸੂਮ ਇੰਸਾਨੋਂ ਕੀ ਰਾਹੋਂ ਮੇਂ,
ਖ਼ੁਦਾ ਕੇ ਜ਼ਮਜ਼ਮੇ ਗਾਤੀ ਹੈ, ਛੁਪਕਰ ਖਾਨਕਾਹੋਂ ਮੇਂ ।

ਯਹ ਗ਼ੈਰਤ ਛੀਨ ਲੇਤੀ ਹੈ, ਹਿੰਮਤ ਛੀਨ ਲੇਤੀ ਹੈ,
ਯਹ ਇੰਸਾਨੋਂ ਸੇ ਇੰਸਾਨੋਂ ਕੀ ਫ਼ਿਤਰਤ ਛੀਨ ਲੇਤੀ ਹੈ ।

ਗਰਜਤੀ, ਗੂੰਜਤੀ ਯਹ ਆਜ ਭੀ ਮੈਦਾਂ ਮੇਂ ਆਤੀ ਹੈ,
ਮਗਰ ਬਦਮਸਤ ਹੈ ਹਰ ਕਦਮ ਪਰ ਲੜਖੜਾਤੀ ਹੈ ।

ਮੁਬਾਰਕ ਦੋਸਤੋ ਲਬਰੇਜ਼ ਹੈ ਇਸਕਾ ਪੈਮਾਨਾ,
ਉਠਾਓ ਆਂਧੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਬੁਨਿਯਾਦ-ਏ-ਕਾਸ਼ਾਨਾ ।

(ਮੁਫ਼ਲਿਸ ਕਾ ਨਸ਼ੇਮਨ=ਗਰੀਬ ਦਾ ਘਰ, ਦਹਕਾਂ=ਮੁਜ਼ਾਰਾ,
ਖਿਰਮਨ=ਖਲਿਹਾਨ,ਪਿੜ, ਵਬਾ=ਬਿਮਾਰੀ, ਮੁਹਲਕ=ਜਾਨ
ਲੇਵਾ, ਤਾਮੀਰ=ਉਸਾਰਨਾ, ਮੁਕੱਦਸ=ਪਵਿੱਤਰ, ਰਕਸਗਾਹੋਂ=
ਨਾਚਘਰ, ਜ਼ਮਜ਼ਮਾ=ਸੁਰਮਈ ਗੀਤ, ਫ਼ਿਤਰਤ=ਸੁਭਾਅ,
ਲਬਰੇਜ਼=ਨੱਕੋਨੱਕ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਕਾਸ਼ਾਨਾ=ਘਰ)
10. ਖ਼ੁਦ ਦਿਲ ਮੇਂ ਰਹ ਕੇ ਆਂਖ ਸੇ ਪਰਦਾ ਕਰੇ ਕੋਈ

ਖ਼ੁਦ ਦਿਲ ਮੇਂ ਰਹ ਕੇ ਆਂਖ ਸੇ ਪਰਦਾ ਕਰੇ ਕੋਈ
ਹਾਂ ਲੁਤਫ਼ ਜਬ ਹੈ ਪਾਕੇ ਭੀ ਢੂੰਢਾ ਕਰੇ ਕੋਈ

ਤੁਮਨੇ ਤੋ ਹੁਕਮ-ਏ-ਤਰਕ-ਏ-ਤਮੰਨਾ ਸੁਨਾ ਦੀਯਾ,
ਕਿਸ ਦਿਲ ਸੇ ਆਹ ਤਰਕ-ਏ-ਤਮੰਨਾ ਕਰੇ ਕੋਈ

ਦੁਨੀਯਾ ਲਰਜ਼ ਗਈ ਦਿਲ-ਏ-ਹਿਰਮਾਂਨਸੀਬ ਕੀ,
ਇਸ ਤਰਹ ਸਾਜ਼-ਏ-ਐਸ਼ ਨ ਛੇੜਾ ਕਰੇ ਕੋਈ

ਮੁਝ ਕੋ ਯੇ ਆਰਜ਼ੂ ਵੋ ਉਠਾਯੇਂ ਨਕਾਬ ਖ਼ੁਦ,
ਉਨ ਕੋ ਯੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਤਕਾਜ਼ਾ ਕਰੇ ਕੋਈ

ਰੰਗੀਨੀ-ਏ-ਨਕਾਬ ਮੇਂ ਗ਼ੁੰਮ ਹੋ ਗਈ ਨਜ਼ਰ,
ਕਯਾ ਬੇ-ਹਿਜਾਬੀਯੋਂ ਕਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਕਰੇ ਕੋਈ

ਯਾ ਤੋ ਕਿਸੀ ਕੋ ਜੁਰਰਤ-ਏ-ਦੀਦਾਰ ਹੀ ਨ ਹੋ,
ਯਾ ਫਿਰ ਮੇਰੀ ਨਿਗਾਹ ਸੇ ਦੇਖਾ ਕਰੇ ਕੋਈ

ਹੋਤੀ ਹੈ ਇਸਮੇਂ ਹੁਸਨ ਕੀ ਤੌਹੀਨ ਐ 'ਮਜਾਜ਼',
ਇਤਨਾ ਨ ਅਹਲ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਕੋ ਰੁਸਵਾ ਕਰੇ ਕੋਈ

(ਤਰਕ-ਏ-ਤਮੰਨਾ=ਆਸ ਛੱਡਣੀ, ਹਿਰਮਾਂਨਸੀਬ=
ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਮਾਰਿਆ, ਜੁਰਰਤ=ਹੌਸਲਾ, ਤੌਹੀਨ=
ਬੇਇਜਤੀ, ਰੁਸਵਾ=ਬਦਨਾਮ)
11. ਜਿਗਰ ਔਰ ਦਿਲ ਕੋ ਬਚਾਨਾ ਭੀ ਹੈ

ਜਿਗਰ ਔਰ ਦਿਲ ਕੋ ਬਚਾਨਾ ਭੀ ਹੈ
ਨਜ਼ਰ ਆਪ ਹੀ ਸੇ ਮਿਲਾਨਾ ਭੀ ਹੈ

ਮੁਹੱਬਤ ਕਾ ਹਰ ਭੇਦ ਪਾਨਾ ਭੀ ਹੈ
ਮਗਰ ਅਪਨਾ ਦਾਮਨ ਬਚਾਨਾ ਭੀ ਹੈ

ਯੇ ਦੁਨੀਯਾ ਯੇ ਉਕਬਾ ਕਹਾਂ ਜਾਈਯੇ
ਕਹੀਂ ਅਹਲ-ਏ-ਦਿਲ ਕਾ ਠਿਕਾਨਾ ਭੀ ਹੈ

ਮੁਝੇ ਆਜ ਸਾਹਿਲ ਪੇ ਰੋਨੇ ਭੀ ਦੋ
ਕਿ ਤੂਫ਼ਾਨ ਮੇਂ ਮੁਸਕੁਰਾਨਾ ਭੀ ਹੈ

ਜ਼ਮਾਨੇ ਸੇ ਆਗੇ ਬੜ੍ਹੀਏ 'ਮਜਾਜ਼'
ਜ਼ਮਾਨੇ ਕੋ ਆਗੇ ਬੜ੍ਹਾਨਾ ਭੀ ਹੈ

(ਦਾਮਨ=ਪੱਲਾ, ਉਕਬਾ=ਪਰਲੋਕ,
ਅਹਲ-ਏ-ਦਿਲ=ਦਿਲ ਵਾਲੇ, ਸਾਹਿਲ=
ਕਿਨਾਰਾ)
12. ਜੁਨੂਨ-ਏ-ਸ਼ੌਕ ਅਬ ਭੀ ਕਮ ਨਹੀਂ ਹੈ

ਜੁਨੂਨ-ਏ-ਸ਼ੌਕ ਅਬ ਭੀ ਕਮ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਮਗਰ ਵੋ ਆਜ ਭੀ ਬਰਹਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ ਦੁਨੀਯਾ ਕਾ ਸੰਵਰਨਾ,
ਤੇਰੀ ਜ਼ੁਲਫ਼ੋਂ ਕਾ ਪੇਚ-ਓ-ਖ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਬਹੁਤ ਕੁਛ ਔਰ ਭੀ ਹੈ ਜਹਾਂ ਮੇਂ,
ਯੇ ਦੁਨੀਯਾ ਮਹਜ਼ ਗ਼ਮ ਹੀ ਗ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਮੇਰੀ ਬਰਬਾਦੀਯੋਂ ਕੇ ਹਮਨਸ਼ੀਨੋਂ,
ਤੁਮ੍ਹੇਂ ਕਯਾ ਮੁਝੇ ਭੀ ਗ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਅਭੀ ਬਜ਼ਮ-ਏ-ਤਰਬ ਸੇ ਕਯਾ ਉਠੂੰ ਮੈਂ,
ਅਭੀ ਤੋ ਆਂਖ ਭੀ ਪੁਰਨਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

'ਮਜਾਜ਼' ਇਕ ਬਾਦਾਕਸ਼ ਤੋ ਹੈ ਯਕੀਨਨ,
ਜੋ ਹਮ ਸੁਨਤੇ ਥੇ ਵੋ ਆਲਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

(ਬਰਹਮ=ਗੁੱਸੇ, ਮਹਜ਼=ਕੇਵਲ, ਹਮਨਸ਼ੀਨ=
ਪਿਆਰਾ, ਬਜ਼ਮ-ਏ-ਤਰਬ=ਜ਼ਿੰਦਾ ਦਿਲਾਂ ਦੀ
ਮਹਫ਼ਿਲ, ਬਾਦਾਕਸ਼=ਪੱਕਾ ਸ਼ਰਾਬੀ)
13. ਤਅਰਰੁਫ਼

ਖ਼ੂਬ ਪਹਚਾਨ ਲੋ ਅਸਰਾਰ ਹੂੰ ਮੈਂ ।
ਜਿਨਸ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ ਕਾ ਤਲਬਗ਼ਾਰ ਹੂੰ ਮੈਂ ।

ਇਸ਼ਕ ਹੀ ਇਸ਼ਕ ਹੈ ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਰੀ,
ਫ਼ਿਤਨਾ-ਏ-ਅਕਲ ਸੇ ਬੇਜ਼ਾਰ ਹੂੰ ਮੈਂ ।

ਛੇੜਤੀ ਹੈ ਜਿਸੇ ਮਿਜ਼ਰਾਬ-ਏ-ਅਲਮ,
ਸਾਜ਼-ਏ-ਫ਼ਿਤਰਤ ਕਾ ਵਹੀ ਤਾਰ ਹੂੰ ਮੈਂ ।

ਐਬ ਜੋ ਹਾਫ਼ਿਜ਼-ਓ-ਖ਼ਯਾਮ ਮੇਂ ਥਾ,
ਹਾਂ ਕੁਛ ਇਸਕਾ ਭੀ ਗੁਨਹਗਾਰ ਹੂੰ ਮੈਂ ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਯਾ ਹੈ ਗੁਨਾਹ-ਏ-ਆਦਮ,
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ ਤੋ ਗੁਨਹਗਾਰ ਹੂੰ ਮੈਂ ।

ਮੇਰੀ ਬਾਤੋਂ ਮੇਂ ਮਸੀਹਾਈ ਹੈ,
ਲੋਗ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ਬੀਮਾਰ ਹੂੰ ਮੈਂ ।

ਏਕ ਲਪਕਤਾ ਹੁਆ ਸ਼ੋਲਾ ਹੂੰ ਮੈਂ,
ਏਕ ਚਲਤੀ ਹੁਈ ਤਲਵਾਰ ਹੂੰ ਮੈਂ ।

(ਅਸਰਾਰ=ਭੇਤ, ਉਲਫ਼ਤ=ਪਿਆਰ,
ਬੇਜ਼ਾਰ=ਦੁਖੀ)
14. ਦਿਲ-ਏ-ਖ਼ੂੰਗਸ਼ਤਾ-ਏ-ਜਫ਼ਾ ਪੇ ਕਹੀਂ

ਦਿਲ-ਏ-ਖ਼ੂੰਗਸ਼ਤਾ-ਏ-ਜਫ਼ਾ ਪੇ ਕਹੀਂ,
ਅਬ ਕਰਮ ਭੀ ਗਿਰਾਂ ਨ ਹੋ ਜਾਯੇ ।

ਤੇਰੇ ਬੀਮਾਰ ਕਾ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼,
ਨਜ਼ਰ-ਏ-ਚਾਰਾਗਰਾਂ ਨ ਹੋ ਜਾਏ ।

ਇਸ਼ਕ ਕਯਾ ਕਯਾ ਨ ਆਫ਼ਤੇਂ ਢਾਯੇ,
ਹੁਸਨ ਗਰ ਮੇਹਰਬਾਂ ਨ ਹੋ ਜਾਏ ।

ਮੈ ਕੇ ਆਗੇ ਗ਼ਮੋਂ ਕਾ ਕੋਹ-ਏ-ਗਿਰਾਂ,
ਏਕ ਪਲ ਮੇਂ ਧੁਆਂ ਨ ਹੋ ਜਾਏ ।

ਫਿਰ 'ਮਜਾਜ਼' ਇਨ ਦਿਨੋਂ ਯੇ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ,
ਦਿਲ ਹਲਾਕ-ਏ-ਬੁਤਾਂ ਨ ਹੋ ਜਾਏ ।

(ਖ਼ੂੰਗਸ਼ਤਾ-ਏ-ਜਫ਼ਾ=ਬੇਵਫ਼ਾਈ ਕਰਕੇ
ਲਹੂ-ਲੁਹਾਨ ਹੋਣਾ, ਚਾਰਾਗਰ=ਵੈਦ, ਇਲਾਜ
ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਕੋਹ-ਏ-ਗਿਰਾਂ=ਪਹਾੜ ਜਿੰਨਾਂ
ਭਾਰੀ, ਹਲਾਕ=ਮਰਨਾ)
15. ਨਿਗਾਹ-ਏ-ਲੁਤਫ਼ ਮਤ ਉਠਾ ਖੂਗਰ-ਏ-ਆਲਾਮ ਰਹਨੇ ਦੇ

ਨਿਗਾਹ-ਏ-ਲੁਤਫ਼ ਮਤ ਉਠਾ ਖੂਗਰ-ਏ-ਆਲਾਮ ਰਹਨੇ ਦੇ
ਹਮੇਂ ਨਾਕਾਮ ਰਹਨਾ ਹੈ ਹਮੇਂ ਨਾਕਾਮ ਰਹਨੇ ਦੇ

ਕਿਸੀ ਮਾਸੂਮ ਪਰ ਬੇਦਾਦ ਕਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਕਯਾ ਮਾਨੀ
ਯਹ ਵਹਸ਼ਤ-ਖੇਜ਼ ਬਾਤੇਂ ਇਸ਼ਕ-ਏ-ਬਦ-ਅੰਜਾਮ ਰਹਨੇ ਦੇ

ਅਭੀ ਰਹਨੇ ਦੇ ਦਿਲ ਮੇਂ ਸ਼ੌਕ-ਏ-ਸ਼ੋਰੀਦਾ ਕੇ ਹੰਗਾਮੇ
ਅਭੀ ਸਰ ਮੇਂ ਮੁਹੱਬਤ ਕਾ ਜੁਨੂਨ-ਏ-ਖਾਮ ਰਹਨੇ ਦੇ

ਅਭੀ ਰਹਨੇ ਦੇ ਕੁਛ ਦਿਨ ਲੁਤਫ਼-ਏ-ਨਗਮਾ-ਏ-ਮਸਤੀ-ਏ-ਸਹਬਾ
ਅਭੀ ਯਹ ਸਾਜ਼ ਰਹਨੇ ਦੇ ਅਭੀ ਯਹ ਜਾਮ ਰਹਨੇ ਦੇ

ਕਹਾਂ ਤਕ ਹੁਸਨ ਭੀ ਆਖ਼ਿਰ ਕਰੇ ਪਾਸ-ਏ-ਰਵਾਦਾਰੀ
ਅਗਰ ਯਹ ਇਸ਼ਕ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਫ਼ਰਕ-ਏ-ਖਾਸ-ਓ-ਆਮ ਰਹਨੇ ਦੇ

ਬ-ਈਂ ਰਿੰਦੀ ਮਜਾਜ਼ ਏਕ ਸ਼ਾਯਰ, ਮਜ਼ਦੂਰ, ਦਹਕਾਨ ਹੈ
ਅਗਰ ਸ਼ਹਰੋਂ ਮੇਂ ਵੋ ਬਦਨਾਮ ਹੈ, ਬਦਨਾਮ ਰਹਨੇ ਦੇ

(ਖੂਗਰ-ਏ-ਆਲਾਮ=ਸਭ ਦੀ ਚਾਹਤ, ਬੇਦਾਦ=ਪਿਆਰ ਦਾ ਜ਼ੁਲਮ,
ਬਦ-ਅੰਜਾਮ=ਜਿਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਬੁਰਾ ਨਿਕਲੇ, ਸ਼ੋਰੀਦਾ=ਅਤਿ ਦੀ
ਮੁਹੱਬਤ, ਰਿੰਦੀ ਮਜਾਜ਼=ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲਾ,ਨਿਡਰ ਤਬੀਅਤ
ਵਾਲਾ, ਦਹਕਾਨ=ਮੁਜਾਰਾ)
16. ਰਹ-ਏ-ਸ਼ੌਕ ਸੇ ਅਬ ਹਟਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ

ਰਹ-ਏ-ਸ਼ੌਕ ਸੇ ਅਬ ਹਟਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ।
ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੁਸਨ ਕੀ ਦੇਖਨਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ।

ਕੋਈ ਦਿਲ-ਸਾ ਦਰਦ ਆਸ਼ਨਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ,
ਰਹ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਰਹਨੁਮਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ।

ਤੁਝੀ ਸੇ ਤੁਝੇ ਛੀਨਨਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ,
ਯੇ ਕਯਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ਯੇ ਕਯਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ।

ਖ਼ਤਾਓਂ ਪੇ ਜੋ ਮੁਝ ਕੋ ਮਾਇਲ ਕਰੇ ਫਿਰ,
ਸਜ਼ਾ ਔਰ ਐਸੀ ਸਜ਼ਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ।

ਵੋ ਮਖ਼ਮੂਰ ਨਜ਼ਰੇਂ ਵੋ ਮਦਹੋਸ਼ ਆਂਖੇਂ,
ਖ਼ਰਾਬ-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਹੁਆ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ।

ਵੋ ਆਂਖੇਂ ਝੁਕੀਂ ਵੋ ਕੋਈ ਮੁਸਕੁਰਾਯਾ,
ਪਯਾਮ-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਸੁਨਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ।

ਤੁਝੇ ਢੂੰਢਤਾ ਹੂੰ ਤੇਰੀ ਜੁਸਤਜੂ ਹੈ,
ਮਜ਼ਾ ਹੈ ਖ਼ੁਦ ਗੁਮ ਹੁਆ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ।

ਕਹਾਂ ਕਾ ਕਰਮ ਔਰ ਕੈਸੀ ਇਨਾਯਤ,
'ਮਜਾਜ਼' ਅਬ ਜਫ਼ਾ ਹੀ ਜਫ਼ਾ ਚਾਹਤਾ ਹੂੰ ।

(ਆਸ਼ਨਾ=ਜਾਣਕਾਰ,ਪਿਆਰਾ, ਮਾਇਲ=ਵੱਲ
ਖਿੱਚੇ, ਮਖ਼ਮੂਰ=ਨਸ਼ੀਲੀਆਂ, ਪਯਾਮ=ਸੁਨੇਹਾ,
ਜੁਸਤਜੂ=ਜਾਣਨਾ,ਤਲਾਸ਼, ਇਨਾਯਤ=ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼)
17. ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਉਨਕੇ ਜਲਵੇ ਛੁਪਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ

ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਉਨਕੇ ਜਲਵੇ ਛੁਪਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ ।
ਹਮ ਅਪਨੇ ਦਿਲ ਕੋ ਤੂਰ ਬਨਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ ।

ਤਾਸੀਰ-ਏ-ਜ਼ਜ਼ਬਾ-ਏ-ਸ਼ੌਕ ਦਿਖਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ,
ਹਮ ਤੇਰਾ ਹਰ ਹਿਜਾਬ ਉਠਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ ।

ਹਾਂ ਵੋ ਕਯਾ ਹੁਆ ਵੋ ਹੌਸਲਾ-ਏ-ਦੀਦ ਅਹਲ-ਏ-ਦਿਲ,
ਦੇਖੋ ਨ ਵੋ ਨਕਾਬ ਉਠਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ ।

ਤੇਰੇ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਹੀ ਸਹੀ,
ਤੇਰੇ ਕਰਮ ਕੀ ਆਸ ਲਗਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ ।

ਅੱਲਾਹ ਰੇ ਕਾਮਯਾਬੀ-ਏ-ਆਵਾਰਗਾਨ-ਏ-ਇਸ਼ਕ,
ਖ਼ੁਦ ਗੁਮ ਹੁਯੇ ਤੋ ਕਯਾ ਉਸੇ ਪਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ ।

ਯੇ ਤੁਝ ਕੋ ਇਖ਼ਤਿਯਾਰ ਹੈ ਤਾਸੀਰ ਦੇ ਨ ਦੇ,
ਦਸਤ-ਏ-ਦੁਆ ਹਮ ਆਜ ਉਠਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ ।

ਮਿਟਤੇ ਹੁਓਂ ਕੋ ਦੇਖ ਕੇ ਕਯੋਂ ਰੋ ਨ ਦੇਂ 'ਮਜਾਜ਼',
ਆਖ਼ਿਰ ਕਿਸੀ ਕੇ ਹਮ ਭੀ ਮਿਟਾਯੇ ਹੁਯੇ ਤੋ ਹੈਂ ।

(ਤੂਰ=ਪਹਾੜ ਦਾ ਨਾਂ, ਤਾਸੀਰ=ਅਸਰ,ਨਤੀਜਾ,
ਹਿਜਾਬ=ਪਰਦਾ, ਹੌਸਲਾ-ਏ-ਦੀਦ=ਵੇਖਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ,
ਦਸਤ-ਏ-ਦੁਆ=ਅਰਦਾਸ ਲਈ ਹੱਥ ਉਠਾਉਣਾ)
18. ਹੁਸਨ ਕੋ ਬੇ-ਹਿਜਾਬ ਹੋਨਾ ਥਾ

ਹੁਸਨ ਕੋ ਬੇ-ਹਿਜਾਬ ਹੋਨਾ ਥਾ ।
ਸ਼ੌਕ ਕੋ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਨਾ ਥਾ ।

ਹਿਜਰ ਮੇਂ ਕੈਫ਼-ਏ-ਇਜ਼ਤਰਾਬ ਨ ਪੂਛ,
ਖ਼ੂਨ-ਏ-ਦਿਲ ਭੀ ਸ਼ਰਾਬ ਹੋਨਾ ਥਾ ।

ਤੇਰੇ ਜਲਵੋਂ ਮੇਂ ਘਿਰ ਗਯਾ ਆਖ਼ਿਰ,
ਜ਼ਰਰੇ ਕੋ ਆਫ਼ਤਾਬ ਹੋਨਾ ਥਾ ।

ਕੁਛ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ਨਿਗਾਹ ਕਾਫ਼ਿਰ ਥੀ,
ਕੁਛ ਮੁਝੇ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਨਾ ਥਾ ।

ਰਾਤ ਤਾਰੋਂ ਕਾ ਟੂਟਨਾ ਭੀ 'ਮਜਾਜ਼',
ਬਾਇਸ-ਏ-ਇਜ਼ਤਰਾਬ ਹੋਨਾ ਥਾ ।

(ਬੇ-ਹਿਜਾਬ=ਬੇ-ਪੜਦਾ, ਕੈਫ਼-ਏ-
ਇਜ਼ਤਰਾਬ=ਬੇਚੈਨੀ ਦਾ ਨਸ਼ਾ,
ਆਫ਼ਤਾਬ=ਸੂਰਜ)
19. ਹੁਸਨ ਫਿਰ ਫ਼ਿਤਨਾਗਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ

ਹੁਸਨ ਫਿਰ ਫ਼ਿਤਨਾਗਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ ।
ਦਿਲ ਕੀ ਜਾਨਿਬ ਨਜ਼ਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ ।

ਫਿਰ ਵਹੀ ਰਹਗੁਜ਼ਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਰਾਹਬਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ ।

ਹੁਸਨ ਖ਼ੁਦ ਪਰਦਾਦਾਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ ।
ਯੇ ਹਮਾਰੀ ਨਜ਼ਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ ।

ਆਹ ਤੋ ਬੇ-ਅਸਰ ਥੀ ਬਰਸੋਂ ਸੇ,
ਨਗ਼ਮਾ ਭੀ ਬੇ-ਅਸਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ ।

ਹੁਸਨ ਹੈ ਅਬ ਨ ਹੁਸਨ ਕੇ ਜਲਵੇ,
ਅਬ ਨਜ਼ਰ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ ।

ਆਜ ਭੀ ਹੈ 'ਮਜਾਜ਼' ਖ਼ਾਕਨਸ਼ੀਂ,
ਔਰ ਅਰਸ਼ ਨਜ਼ਰ ਪਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ ।

(ਖ਼ਾਕਨਸ਼ੀਂ=ਧੂੜ ਵਿੱਚ ਰੁਲਿਆ)
20. ਨੌਜਵਾਨ ਖਾਤੂਨ ਸੇ

ਹਿਜਾਬੇ ਫ਼ਿਤਨਾ ਪਰਵਰ ਅਬ ਉਠਾ ਲੇਤੀ ਤੋ ਅੱਛਾ ਥਾ ।
ਖ਼ੁਦ ਅਪਨੇ ਹੁਸਨ ਕੋ ਪਰਦਾ ਬਨਾ ਲੇਤੀ ਤੋ ਅੱਛਾ ਥਾ ।

ਤੇਰੀ ਨੀਚੀ ਨਜ਼ਰ ਖ਼ੁਦ ਤੇਰੀ ਅਸਮਤ ਕੀ ਮੁਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਹੈ,
ਤੂ ਇਸ ਨਸ਼ਤਰ ਕੀ ਤੇਜੀ ਆਜਮਾ ਲੇਤੀ ਤੋ ਅੱਛਾ ਥਾ ।

ਯਹ ਤੇਰਾ ਜਰਦ ਰੁਖ, ਯਹ ਖੁਸ਼ਕ ਲਬ, ਯਹ ਵਹਮ, ਯਹ ਵਹਸ਼ਤ,
ਤੂ ਅਪਨੇ ਸਰ ਸੇ ਯਹ ਬਾਦਲ ਹਟਾ ਲੇਤੀ ਤੋ ਅੱਛਾ ਥਾ ।

ਦਿਲ-ਏ-ਮਜਰੂਹ ਕੋ ਮਜਰੂਹਤਰ ਕਰਨੇ ਸੇ ਕਯਾ ਹਾਸਿਲ ?
ਤੂ ਆਂਸੂ ਪੋਂਛ ਕਰ ਅਬ ਮੁਸਕੁਰਾ ਲੇਤੀ ਤੋ ਅੱਛਾ ਥਾ ।

ਤੇਰੇ ਮਾਥੇ ਕਾ ਟੀਕਾ ਮਰਦ ਕੀ ਕਿਸਮਤ ਕਾ ਤਾਰਾ ਹੈ,
ਅਗਰ ਤੂ ਸਾਜ-ਏ-ਬੇਦਾਰੀ ਉਠਾ ਲੇਤੀ ਤੋ ਅੱਛਾ ਥਾ ।

ਤੇਰੇ ਮਾਥੇ ਪੇ ਯਹ ਆਂਚਲ ਖ਼ੂਬ ਹੈ ਲੇਕਿਨ,
ਤੂ ਇਸ ਆਂਚਲ ਸੇ ਏਕ ਪਰਚਮ ਬਨਾ ਲੇਤੀ ਤੋ ਅੱਛਾ ਥਾ ।

(ਅਸਮਤ=ਇੱਜਤ, ਮੁਹਾਫ਼ਿਜ਼=ਰਾਖਾ, ਜਰਦ ਰੁਖ=ਪੀਲਾ ਮੂੰਹ,
ਮਜਰੂਹ=ਜਖ਼ਮੀ, ਬੇਦਾਰੀ=ਜਗਾਉਣਾ,ਜਾਗ, ਪਰਚਮ=ਝੰਡਾ)
21. ਨਨ੍ਹੀ ਪੁਜਾਰਨ

ਇਕ ਨਨ੍ਹੀ ਮੁੰਨੀ ਸੀ ਪੁਜਾਰਨ, ਪਤਲੀ ਬਾਹੇਂ, ਪਤਲੀ ਗਰਦਨ ।
ਭੋਰ ਭਯੇ ਮੰਦਿਰ ਆਈ ਹੈ, ਆਈ ਨਹੀਂ ਹੈ ਮਾਂ ਲਾਈ ਹੈ ।

ਵਕਤ ਸੇ ਪਹਲੇ ਜਾਗ ਉਠੀ ਹੈ, ਨੀਂਦ ਭੀ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਭਰੀ ਹੈ ।
ਠੋਡੀ ਤਕ ਲਟ ਆਯੀ ਹੁਈ ਹੈ, ਜੂਹੀ-ਸੀ ਲਹਰਾਈ ਹੁਈ ਹੈ ।

ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਤਾਰੋਂ ਕੀ ਚਮਕ ਹੈ, ਮੁਖੜੇ ਪੇ ਚਾਂਦੀ ਕੀ ਝਲਕ ਹੈ ।
ਕੈਸੀ ਸੁੰਦਰ ਹੈ ਕਯਾ ਕਹੀਏ, ਨਨ੍ਹੀ ਸੀ ਇਕ ਸੀਤਾ ਕਹੀਏ ।

ਧੂਪ ਚੜ੍ਹੇ ਤਾਰਾ ਚਮਕਾ ਹੈ, ਪੱਥਰ ਪਰ ਏਕ ਫੂਲ ਖਿਲਾ ਹੈ ।
ਚਾਂਦ ਕਾ ਟੁਕੜਾ, ਫੂਲ ਕੀ ਡਾਲੀ, ਕਮਸਿਨ ਸੀਧੀ ਭੋਲੀ ਭਾਲੀ ।

ਕਾਨ ਮੇਂ ਚਾਂਦੀ ਕੀ ਬਾਲੀ ਹੈ, ਹਾਥ ਮੇਂ ਪੀਤਲ ਕੀ ਥਾਲੀ ਹੈ ।
ਦਿਲ ਮੇਂ ਲੇਕਿਨ ਧਯਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪੂਜਾ ਕਾ ਕੁਛ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਕੈਸੀ ਭੋਲੀ ਔਰ ਸੀਧੀ ਹੈ, ਮੰਦਿਰ ਕੀ ਛਤ ਦੇਖ ਰਹੀ ਹੈ ।
ਮਾਂ ਬੜ੍ਹਕਰ ਚੁਟਕੀ ਲੇਤੀ ਹੈ, ਚੁਫ਼-ਚੁਫ਼ ਹੰਸ ਦੇਤੀ ਹੈ ।

ਹੰਸਨਾ ਰੋਨਾ ਉਸਕਾ ਮਜ਼ਹਬ, ਉਸਕੋ ਪੂਜਾ ਸੇ ਕਯਾ ਮਤਲਬ ।
ਖ਼ੁਦ ਤੋ ਆਈ ਹੈ ਮੰਦਿਰ ਮੇਂ, ਮਨ ਉਸਕਾ ਹੈ ਗੁੜੀਯਾ ਘਰ ਮੇਂ ।

(ਭੋਰ=ਸਵੇਰ, ਕਮਸਿਨ=ਬਾਲੜੀ)
22. ਵੋ ਨੌ-ਖੇਜ਼ ਨੂਰਾ, ਵੋ ਏਕ ਬਿੰਤ-ਏ-ਮਰੀਯਮ

ਵੋ ਨੌ-ਖੇਜ਼ ਨੂਰਾ, ਵੋ ਏਕ ਬਿੰਤ-ਏ-ਮਰੀਯਮ
ਵੋ ਮਖ਼ਮੂਰ ਆਂਖੇਂ ਵੋ ਗੇਸੂ-ਏ-ਪੁਰਖਮ

ਵੋ ਏਕ ਨਰਸ ਥੀ ਚਾਰਾਗਰ ਜਿਸਕੋ ਕਹੀਯੇ
ਮਦਾਵਾ-ਏ-ਦਰਦ-ਏ-ਜਿਗਰ ਜਿਸਕੋ ਕਹੀਯੇ

ਜਵਾਨੀ ਸੇ ਤਿਫ਼ਲੀ ਗਲੇ ਮਿਲ ਰਹੀ ਥੀ
ਹਵਾ ਚਲ ਰਹੀ ਥੀ ਕਲੀ ਖਿਲ ਰਹੀ ਥੀ

ਵੋ ਪੁਰ-ਰੌਬ ਤੇਵਰ, ਵੋ ਸ਼ਾਦਾਬ ਚੇਹਰਾ
ਮਤਾ-ਏ-ਜਵਾਨੀ ਪੇ ਫ਼ਿਤਰਤ ਕਾ ਪਹਰਾ

ਸਫ਼ੇਦ ਸ਼ੱਫਾਫ ਕਪੜੇ ਪਹਨ ਕਰ
ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਆਤੀ ਥੀ ਏਕ ਹੂਰ ਬਨ ਕਰ

ਦਵਾ ਅਪਨੇ ਹਾਥੋਂ ਸੇ ਮੁਝਕੋ ਪਿਲਾਤੀ
'ਅਬ ਅੱਛੇ ਹੋ', ਹਰ ਰੋਜ਼ ਮੁਜਹਦਾ ਸੁਨਾਤੀ

ਨਹੀਂ ਜਾਨਤੀ ਹੈ ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਤਕ ਵੋ
ਮਗਰ ਭੇਜ ਦੇਤੀ ਹੈ ਪੈਗ਼ਾਮ ਤਕ ਵੋ

ਯੇ ਪੈਗ਼ਾਮ ਆਤੇ ਹੀ ਰਹਤੇ ਹੈਂ ਅਕਸਰ
ਕਿ ਕਿਸ ਰੋਜ਼ ਆਓਗੇ ਬੀਮਾਰ ਹੋਕਰ

(ਬਿੰਤ-ਏ-ਮਰੀਯਮ=ਮੇਰੀ ਦੀ ਧੀ,
ਮਖ਼ਮੂਰ=ਨਸ਼ੀਲੀਆਂ, ਗੇਸੂ-ਏ-ਪੁਰਖਮ=
ਘੁੰਗਰਾਲੇ ਵਾਲ, ਚਾਰਾਗਰ=ਡਾਕਟਰ,ਵੈਦ,
ਤਿਫ਼ਲੀ=ਬਚਪਨ, ਸ਼ਾਦਾਬ=ਤਾਜ਼ਾ,ਸੁੰਦਰ,
ਮਤਾ-ਏ-ਜਵਾਨੀ=ਜਵਾਨੀ ਦੀ ਪੂੰਜੀ)
23. ਤਸਕੀਨ-ਏ-ਦਿਲ-ਏ-ਮਹਜ਼ੂੰ ਨ ਹੁਈ

ਤਸਕੀਨ-ਏ-ਦਿਲ-ਏ-ਮਹਜ਼ੂੰ ਨ ਹੁਈ
ਵੋ ਸੈਈ-ਏ-ਕਰਮ ਫ਼ਰਮਾ ਭੀ ਗਯੇ ।
ਉਸ ਸੈਈ-ਏ-ਕਰਮ ਕਾ ਕਯਾ ਕਹੀਯੇ
ਬਹਲਾ ਭੀ ਗਯੇ ਤੜਪਾ ਭੀ ਗਯੇ ।

ਏਕ ਅਰਜ਼-ਏ-ਵਫ਼ਾ ਭੀ ਕਰ ਨ ਸਕੇ
ਕੁਛ ਕਹ ਨ ਸਕੇ ਕੁਛ ਸੁਨ ਨ ਸਕੇ,
ਯਹਾਂ ਹਮ ਨੇ ਜ਼ਬਾਂ ਹੀ ਖੋਲੇ ਥੀ
ਵਹਾਂ ਆਂਖ ਝੁਕੀ ਸ਼ਰਮਾ ਭੀ ਗਯੇ

ਆਸ਼ੁਫ਼ਤਗੀ-ਏ-ਵਹਸ਼ਤ ਕੀ ਕਸਮ
ਹੈਰਤ ਕੀ ਕਸਮ ਹਸਰਤ ਕੀ ਕਸਮ,
ਅਬ ਆਪ ਕਹੇ ਕੁਛ ਯਾ ਨ ਕਹੇ
ਹਮ ਰਾਜ਼-ਏ-ਤਬੱਸੁਮ ਪਾ ਭੀ ਗਯੇ

ਰੂਦਾਦ-ਏ-ਗ਼ਮ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ ਉਨ ਸੇ
ਹਮ ਕਯਾ ਕਹਤੇ ਕਯੋਂਕਰ ਕਹਤੇ,
ਏਕ ਹਰਫ਼ ਨ ਨਿਕਲਾ ਹੋਠੋਂ ਸੇ
ਔਰ ਆਂਖ ਮੇਂ ਆਂਸੂ ਆ ਭੀ ਗਯੇ ।

ਅਰਬਾਬ-ਏ-ਜੁਨੂੰ ਪੇ ਫ਼ੁਰਕਤ ਮੇਂ
ਅਬ ਕਯਾ ਕਹੀਯੇ ਕਯਾ ਕਯਾ ਗੁਜ਼ਰਾ,
ਆਯੇ ਥੇ ਸਵਾਦ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ ਮੇਂ
ਕੁਛ ਖੋ ਭੀ ਗਯੇ ਕੁਛ ਪਾ ਭੀ ਗਯੇ

ਯੇ ਰੰਗ-ਏ-ਬਹਾਰ-ਏ-ਆਲਮ ਹੈ
ਕਯਾ ਫ਼ਿਕਰ ਹੈ ਤੁਝਕੋ ਐ ਸਾਕੀ,
ਮਹਫ਼ਿਲ ਤੋ ਤੇਰੀ ਸੂਨੀ ਨ ਹੁਈ
ਕੁਛ ਉਠ ਭੀ ਗਯੇ ਕੁਛ ਆ ਭੀ ਗਯੇ

ਇਸ ਮਹਫ਼ਿਲ-ਏ-ਕੈਫ਼-ਓ-ਮਸਤੀ ਮੇਂ
ਇਸ ਅੰਜੁਮਨ-ਏ-ਇਰਫ਼ਾਨੀ ਮੇਂ,
ਸਬ ਜਾਮ-ਬ-ਕਫ਼ ਬੈਠੇ ਹੀ ਰਹੇ
ਹਮ ਪੀ ਭੀ ਗਯੇ ਛਲਕਾ ਭੀ ਗਯੇ

(ਤਸਕੀਨ=ਆਰਾਮ, ਆਸ਼ੁਫ਼ਤਗੀ=
ਘਬਰਾਹਟ, ਰਾਜ਼-ਏ-ਤਬੱਸੁਮ=ਮੁਸਕਾਣ
ਦਾ ਭੇਤ, ਰੂਦਾਦ-ਏ-ਗ਼ਮ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ=
ਪਿਆਰ ਦੇ ਦੁੱਖ ਦੀ ਫਰਿਆਦ,
ਅੰਜੁਮਨ-ਏ-ਇਰਫ਼ਾਨੀ=ਅਕਲਮੰਦਾਂ
ਦੀ ਮਹਫ਼ਿਲ)