ਬੀਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬੀਨ ਪਰਮਜੀਤ ਪੱਡਾ

ਰਾਜਸਥਾਨ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣੇ ਦੇ ਖ਼ਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੇ ਸਪੇਰਿਆਂ, ਕੰਨ ਪਾਟੇ ਜੋਗੀਆਂ ਅਤੇ ਨਾਥਾਂ ਵੱਲੋਂ ਈਜਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਸੁਰੀਲੀ ਤਾਨ ਨਾਲ ਮੰਤਰ ਮੁਗਧ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਲੋਕ ਸਾਜ਼ ਬੀਨ, ਬੇਸ਼ੱਕ ਹੁਣ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵਾਂ, ਲੋਕ ਮੇਲਿਆਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੇ ਯੁਵਕ ਮੇਲਿਆਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਪਰ ਫੂਕ ਨਾਲ ਵੱਜਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸਾਜ਼ (ਵਿੰਡ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟ) ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਮੁਹਾਰਤ ਨਾਲ ਵਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਜੇ ਟਾਵੇਂ ਹੀ ਹਨ।
ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੇ ਸੌਦਾਗਰਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਵੀ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਾਂਗ ਨਾਜ਼ਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ਪਰਮਜੀਤ ਪੱਡਾ ਨੇ ਬੀਨ ਵਰਗੇ ਨਾਜ਼ਕ ਮਿਜ਼ਾਜ ਸਾਜ਼ ਨਾਲ ਸੁਰ ਮਿਲਾਈ ਹੈ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਸੈਕਟਰ-34 ਵਿੱਚ ਫਰਨੀਚਰ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀ ਬਗਲ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਡੇਕਾਂ ਹੇਠ ਕੋਈ ਕੰਨ ਪਾਟਾ ਜੋਗੀ ਜਾਂ ਸਪੇਰਾ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਚੁਸਕੀਆਂ ਭਰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਓਡ ਜਾਂ ਗਿੱਦੜ-ਕੱੁਟ ਕੋਈ ਬੀਨ, ਬੁਘਚੂ (ਬੁਘਦੂ) ਜਾਂ ਤੂੰਬੇ ਦਾ ਸਮਾਨ ਵਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਮਝੋ ਉਹੀ ਪਰਮਜੀਤ ਦਾ ਡੇਰਾ ਹੈ। ਪਰਮਜੀਤ ਦਾ ਇਹ ਅਵੱਲੜਾ ਸ਼ੌਕ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਕਲਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮੁਹਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋਇਆ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਅਜਬ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਨਹਿਰੀ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਐਕਸੀਅਨ ਸ੍ਰੀ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਿੱਕਾ ਲਾਡਲਾ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਲੱਖਣ ਕੇ ਪੱਡਾ ਦਾ ਜੰਮਪਲ ਪਰਮਜੀਤ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਲੋਕ ਕਲਾਵਾਂ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਹਸਰਤ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਪਰ ਜਦ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਆ ਕੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪਿਆ, ਉਸ ਵਕਤ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਕਲਾ ਰਸੀਆਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ। ਮਰਹੂਮ ਸ੍ਰੀ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਭੰਗੜਾ, ਬੈਲੇ, ਲੋਕ ਨਾਚ ਨੱਚਦਾ-ਨੱਚਦਾ ਪਰਮਜੀਤ ਬੀਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਇਸ਼ਟ ਬਣਾ ਬੈਠਾ। ਬੀਨ ਸਿੱਖਣ ਵਾਸਤੇ ਜੋਗ ਲੈਣ ਲਈ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਬਾਲ ਨਾਥਾਂ ਤੇ ਗੋਰਖ ਨਾਥਾਂ ਦੇ ਟਿੱਲਿਆਂ ’ਤੇ ਗਿਆ। ਅਖੀਰ ਜੋਗੀ ਅਰਜਨ ਨਾਥ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਝੋਲੀ ਇਸ ਕਲਾ ਦਾ ਜੋਗ ਪਾਇਆ।
ਗੁਰੂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਮੁਤਾਬਕ ਉਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਤਾ ਪੀਣ ਵਾਲੀ ਨਲਕੀ (ਸਟਰਾਅ) ’ਚ ਫੂਕਾਂ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਸਾਹ ਉਲਟਾਉਣਾ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਫਿਰ ਬੀਨ ਦੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ’ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੋਟੇ ਅਠਖੇਲੀਆਂ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਪਰਮਜੀਤ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਥ ਜੋਗੀਆਂ ਅਤੇ ਕਸਬੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੀਨ ਵਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਹਰੇਕ ਤੋਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਪਰਮਜੀਤ ਨੇ ਬੀਨ ਵਜਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਖ਼ੁਦ ਬੀਨ ਬਣਾਉਣੀ ਅਤੇ ਸੁਰ ਕਰਨੀ ਵੀ ਸਿੱਖੀ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੀਨ ਹੋਰਾਂ ਤਾਰ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਹਵਾ ਵਾਲੇ ਸਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਤਾਸੀਰ ਦਾ ਸਾਜ਼ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਰਬੱਧ ਕਰਨ ਅਤੇ ਠੀਕ ਧੁਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਅੰਦਰਲੀ ਨਮੀ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਪੇਰੇ ਜੋਗੀ ਹਰ ਵਕਤ ਸਿੱਲ੍ਹਾ ਕੱਪੜਾ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੰਝਲੀ ਅਤੇ ਅਲਗੋਜ਼ੇ ਤੋਂ ਇਸ ਲਈ ਭਿੰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕੱਦੂ (ਮੋਟੇ ਗੋਲ ਹਿੱਸੇ) ਵਿੱਚ ਹਰ ਵਕਤ ਹਵਾ ਦਾ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਵਜਾਉਣ ਵੇਲੇ ਸਾਜ਼ਿੰਦੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਫੁੱਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰਮਜੀਤ ਨੇ ਬੀਨ ਦੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨ ਧੁਨਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਬਾਬਾ ਕਾਸ਼ੀ ਨਾਥ ਰਾਣੀਆ (ਸਿਰਸਾ) ਤੋਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਕਾਇਦਾ ਪੱਗ ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਬਣਿਆ। ਅੱਜ ਸਪੇਰੇ ਜੋਗੀ ਵੀ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਬੀਨ ਦੇ ਗੁਰ ਸਿੱਖਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਾਜ਼ ਵੀਹਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਧਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਪਰਮਜੀਤ ਦੇ ਡੇਰੇ ’ਤੇ ਫੇਰਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਪਰਮਜੀਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਸ ਸ਼ੌਕ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੇ ਕਸਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਟੀ ਐਲ ਵਰਮਾ ਤੋਂ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੀ ਨਕਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਜੜਤ ਵਗੈਰਾ ਦਾ ਕੰਮ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਲਿਆ।
ਪਰਮਜੀਤ ਆਪਣੇ ਇਸ ਫ਼ਨ ਦਾ ਮੁਜ਼ਾਹਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅਜੇ ਭਾਵੇਂ ਕੌਮੀ ਜਾਂ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮੰਚਾਂ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ਪਰ ਮੁਕਾਮੀ ਸਟੇਜਾਂ ਅਤੇ ਮਹਿਫ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੀ ਰਸ ਭਿੰਨੀ ਬੀਨ ਨਾਲ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਨਾਗਾਂ ਨੂੰ ਕੀਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਪਰਮਜੀਤ ਜਦ ਬੀਨ ਦੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਲੋਕ ਧੁਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੌਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੁਰਾਣੇ ਗਾਇਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਗਾਏ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਗੀਤਾਂ ਦੀਆਂ ਧੁਨਾਂ ਵਜਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮੰਤਰ ਮੁਗਧ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਬੀਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੰਝਲੀ, ਅਲਗੋਜ਼ਾ ਅਤੇ ਸਿੰਧੀ ਅਲਗੋਜ਼ਾ ਵੀ ਵਜਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬੀਨ ਉਸ ਦਾ ਇਸ਼ਟ ਹੈ। ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮਰਹੂਮ ਭਾਗ ਸਿੰਘ, ਮਾਸਟਰ ਭਜਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਨਰਿੰਦਰ ਨਿੰਦੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਲੇਕ ਕਲੱਬ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਟਰ ਸਕੀਇੰਗ ਤੇ ਘੋੜ ਸਵਾਰੀ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹੈ। ਘੰਟਿਆਂਬੱਧੀ ਬੀਨ ਦਾ ਰਿਆਜ਼ ਕਰਨਾ, ਨਾਥ ਜੋਗੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮਜਲਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਤੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਇਹ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਕਾਰਜ ਪਰਮਜੀਤ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਏ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਸਾਥਣ ਇੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ, ਪੁੱਤ, ਨੂੰਹ ਅਤੇ ਧੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਕਲਾ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਨ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਾਥ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰੀਤਮ ਰੁਪਾਲ
ਸੰਪਰਕ: 94171-92623